Nikki Veerbeek Arbeidsmarkt 3 sep 2024, 16:06

Leestijd: 3 minuten

Een verbod op mailen of appen buiten werktijd, een goed idee of betutteling?

Vanaf vorige week hoeven Australische werknemers buiten werktijd niet meer op appjes, telefoontjes en mailtjes van hun baas of collega’s te antwoorden. Nu laait de discussie in Nederland ook op, moeten we hier ook zo’n wet hebben?

Nemen Australische werkgevers toch buiten werktijd contact op? Dan kunnen ze op de bon worden geslingerd, en dat kan flink oplopen: tot 93.000 Australische dollar (omgerekend ongeveer 56.000 euro). 

Ook binnen de Europese Unie zijn er landen die zo’n verbod hebben. In Frankrijk werd e-mailen buiten werkuren in 2016 als eerste land ter wereld verboden. Daar kreeg het ongediertebestrijdingsbedrijf Rentokil Initial bijvoorbeeld een boete van 60.000 euro, omdat het van een werknemer eiste dat hij zijn telefoon altijd aan had.

Voorstanders zeggen dat de wet in Australië werknemers het vertrouwen geeft om zich te verzetten tegen de voortdurende inbreuk op hun privéleven door werkmails, -sms’jes en -gesprekken, een trend die is versneld sinds de COVID-19-pandemie de scheiding tussen thuis en werk verstoorde.

FNV wil wettelijk recht op onbereikbaarheid

FNV pleit ook voor een wettelijk recht op onbereikbaarheid in Nederland. De vakbond wil dat in de wet wordt vastgelegd dat werknemers niet-essentiële telefoontjes of e-mailtjes van de baas buiten werktijd mogen negeren. „Het is belangrijk dat werknemers grip en autonomie hebben over hun werk- en rusttijd en privé”, betoogt FNV-vicevoorzitter Kitty Jong.

De bond verwijst naar een initiatiefwetsvoorstel dat GroenLinks-PvdA eerder heeft ingediend. De behandeling daarvan ligt volgens FNV stil. Jong zegt dat een te hoge werkdruk ingrijpende gevolgen kan hebben voor werknemers. „Voor hun gezondheid, maar ook voor hun inkomen. Veel werknemers staan onder hoge druk, zeker in deze tijd van tekorten aan collega’s.”

FNV liet in 2019 voor het eerst in een cao vastleggen dat werknemers buiten werktijd onbereikbaar mogen zijn. Dat was in de cao voor gehandicaptenzorg. Daarna volgden meer cao’s. „Maar als je dit soort rechten enkel vastlegt in cao’s, kunnen die bij elke cao-onderhandeling weer opengebroken worden. Daarom is het goed als het nu wettelijk wordt vastgelegd voor iedereen, ook om kwetsbare mensen te beschermen”, zegt Jong.

Leiderschapsexpert vreest voor betutteling

Leiderschapsexpert Charlotte van Asseldonk denkt dat zo’n officieel verbod niet per se een goed idee is. „Hoewel zo’n wet gunstig lijkt voor werknemers, is de kans groot dat het tot betutteling leidt. Elke eigen verantwoordelijkheid over het stellen van grenzen en pakken van eigen regie door de medewerker wordt weg gemanaged.”

Ze vindt het wel goed als leidinggevenden zich bewust zijn van het effect van mailtjes of appjes buiten werktijd. „Werknemers kunnen de druk voelen om gelijk te reageren. Leiders doen er daarom goed aan hun gedrag aan te passen. Bijvoorbeeld door het mailtje wel ‘s avonds te maken, maar pas de volgende ochtend te versturen.”

Toch wijst ze ook op de eigen verantwoordelijkheid van een werknemer. „Je mag van professionele medewerkers verwachten dat ze leren om grenzen aan te geven. Dat ze zelf bepalen om de laptop dicht te laten en niet te reageren. Leiders moeten stimuleren dat medewerkers zelf zulke afwegingen maken. Een beetje wrijving op dat vlak is niet verkeerd. Zolang er maar niet de onuitgesproken verwachting leeft dat medewerkers altijd, op elk moment van de dag, reageren.”

Ze pleit ervoor dat organisaties het er met elkaar over hebben, er afspraken over maken en verwachtingen over en weer met elkaar bespreken. „Duidelijkheid op dit vlak is essentieel en werkt beter dan eenzijdige strakke huishoudelijke reglementen of wetten.”

Publieksfavoriet pakt koffers in B&B Vol Liefde: ‘Wil geen vijfde wiel zijn’

Gedoe om term ‘extraparlementair kabinet’, wat is dat eigenlijk?

Reacties