Hendriëlle de Groot Geld & Carrière 5 sep 2024, 12:14

Leestijd: 4 minuten

Steeds meer daklozen: hoe hoog is een daklozenuitkering?

Het aantal daklozen is vorig jaar gestegen, blijkt uit cijfers van het CBS. Wat veel mensen niet weten, is dat opvangvoorzieningen, zoals de daklozenopvang, geld kosten. En dat je daarvoor een daklozenuitkering kunt aanvragen. Hoe hoog is deze daklozenuitkering en hoe kom je daarvoor in aanmerking?

Het aantal daklozen vertoont een stijgende trend. Begin vorig jaar waren er naar schatting 30.600 mensen tussen de 18 en 65 jaar dakloos. In 2022 ging het nog om zo’n 26.000 mensen. Dat blijkt uit cijfers van het CBS.

Juist in 2018 was er een dalende trend ingezet, maar daar is nu een einde aan gekomen. Vooral het aantal daklozen dat uit een ander Europees land naar Nederland komt, is gestegen, van 5 naar 8 procent. Ook de samenstelling van de groep daklozen is veranderd. Er zijn meer dakloze vrouwen en jongeren bij gekomen (18 tot 27 jaar). Metro schreef eerder een korte serie over dakloze jongeren, zo deed de 23-jarige Layla haar verhaal.

Gevolgen stijgende dakloosheid

De groeiende dakloosheid heeft te maken met een hoge inflatie en een oververhitte woningmarkt. De kosten van koopwoningen stijgen enorm, net als de huurprijzen van huurwoningen. Acht op de tien daklozen zijn man en 36 procent van de daklozen staat ingeschreven in een van de vier grote steden: Rotterdam, Amsterdam, Den Haag en Utrecht.

Verschillende groepen daklozen

In het onderzoek van het CBS worden verschillende groepen aangemerkt als dakloos. Dit zijn niet alleen mensen die zich melden bij de daklozenopvang, maar ook mensen die buiten of in hun auto slapen, in kraakpanden of vakantiewoningen verblijven of mensen die bij vrienden of kennissen op de bank slapen. Van deze ‘minder zichtbare daklozen’ maakt het CBS een schatting.

Wat deze diverse groepen gemeen hebben, is dat zij geen vast woon- en inschrijfadres hebben. Het CBS-onderzoek richtte zich op dakloze mensen van 18 tot 65 jaar die in het bevolkingsregister zijn opgenomen van een Nederlandse gemeente.

Zo kom je in aanmerking voor een daklozenuitkering

Mensen die dakloos zijn, hebben doorgaans recht op een daklozenuitkering. Om daar aanspraak op te kunnen maken, hebben zij een briefadres nodig. Of ze kunnen tijdelijke maatschappelijke opvang aanvragen. In dat geval is het mogelijk om bijstand aan te vragen in hun eigen gemeente. Voorwaarde is wel, volgens de Rijksoverheid, dat ze ingeschreven staan in de Basisregistratie Personen (BRP) en een briefadres hebben.

Daklozen die een bijstandsuitkering hebben of willen aanvragen, hebben een adres nodig. Dit kan ook een adres zijn waar ze post van de gemeente kunnen ontvangen. In elk geval is wel de voorwaarde ergens ingeschreven te staan, dit kan ook bij familie of vrienden. Een postadres is echter niet voldoende: je moet een inschrijfadres hebben als dakloze. Lukt dat echt niet, dan kun je een tijdelijk briefadres bij de gemeente aanvragen, maar daar gelden strenge voorwaarden voor.

Als een dakloze verslaafd is aan verdovende middelen, is hij/zij verplicht mee te werken aan medische behandeling, wil de overheid de uitkering uitbetalen. Als de overheid beslist dat een dakloze zelf niet in staat is de uitkering verantwoordelijk te besteden, kan de uitkering uitbetaald worden aan een derde partij.

Hoe hoog is een daklozenuitkering?

De bijstand vult het inkomen aan tot de bijstandsnorm. Elk jaar worden de bijstandsbedragen geïndexeerd. De uitkering van dak- en thuislozen is gelijk aan die van de algemene bijstandsuitkering. Volgens de Participatiewet kan de uitkering worden verlaagd als de dakloze geen woonkosten heeft of geen kosten voor nachtopvang heeft.  

De hoogte van een uitkering voor daklozen in Nederland hangt af van het type uitkering en de persoonlijke situatie van de betrokkene. Daklozen kunnen in aanmerking komen voor bijstand op basis van de Participatiewet. De hoogte van de bijstandsuitkering is afhankelijk van leeftijd, woon- en leefsituatie, maar voor mensen zonder woonkosten gelden de volgende netto (standaard)bedragen:

• Voor alleenstaanden vanaf 21 jaar: 934 euro per maand
• Voor gehuwden of samenwonenden vanaf 21 jaar: 1495 euro per maand

Als een alleenstaande vanaf 21 jaar geen woonkosten heeft, maar wel gebruikmaakt van maatschappelijke opvang, is het bedrag 1121 euro netto per maand. De getoonde bedragen zijn inclusief vakantietoeslag. Verdere bedragen, bijvoorbeeld voor daklozen van 18 tot en met 20 jaar met kinderen, kun je hier bekijken.

Inschrijven bij daklozenloket of hulpverleningsinstantie

Daklozen hebben geen vast woonadres, maar kunnen zich inschrijven bij een daklozenloket of via een postadres bij een hulpverleningsinstantie om in aanmerking te komen voor een uitkering. Afhankelijk van de situatie kunnen er aanvullende toeslagen of kortingen van toepassing zijn.

Daklozenuitkering in natura uitbetalen

De gemeente kan besluiten om de daklozenuitkering in natura uit te betalen. Dat wil zeggen dat de dakloze een slaapplaats of goederen ontvangt, zoals voedsel en kleding, in plaats van geld. Het is ook mogelijk dat de bijstandsuitkering wekelijks, in plaats van maandelijks wordt uitgekeerd, zoals gebruikelijk is als men wel een vast woonadres heeft.

Raun (26) werd dakloos door verslaving: ‘Auto-ongeluk was een wake-up call’

Dakloosheid onder jongeren groot probleem: ‘Je vertelt niet zomaar dat je dakloos bent’

Reacties