Jana Witteman Geld maakt (niet) gelukkig 15 apr 2023, 08:02

Leestijd: 7 minuten

Geld maakt (niet) gelukkig: ‘We hadden thuis geld in overvloed’

Waar de één vindt dat geld moet rollen, blijft de ander herhalen dat je geld maar één keer kunt uitgeven. Wekelijks gaan we in gesprek met mensen uit alle hoeken van de samenleving. Want als we eerlijk zijn; wat blijft er dan over van het oer-Hollandse gezegde ‘geld maakt niet gelukkig’? Vandaag: de 53-jarige Lisette, die zich nooit heeft laten tegenhouden door geld.

Naam: Lisette
Leeftijd: 53
Beroep: business coach
Woonsituatie: huurt tijdelijk een penthouse, op zoek naar een koopwoning met haar man
Netto maandsalaris: betaalt zichzelf minimaal 5000 euro uit

Geld maakt (niet) gelukkig

Met welke blik op geld ben jij opgevoed?

„Er werd veel over geld gesproken. Geld was er in overvloed: we hadden een groot huis en een tweede huis in Zwitserland. Mijn vader had een hele goede baan en we gingen vijf keer per jaar op vakantie. Tegelijkertijd zijn mijn ouders voor de oorlog geboren. Voor mijn vader is dat juist een stimulans geweest om goed te gaan verdienen. Hij investeerde en belegde, zodat zijn vermogen zou groeien en we in overvloed konden leven.”

„Mijn vader vond het belangrijk dat alles er naar de buitenwereld toe goed uitzag. Een mooie auto vond hij belangrijk en hij hield enorm van reizen. Daar gaf hij graag geld aan uit.

Mijn moeder was door de oorlog juist zuinig. Zij werkte niet en had moeite met geld uitgeven. We hadden het heel goed thuis, maar mijn moeder draaide ieder dubbeltje om alsof het ons laatste dubbeltje was. Ze fietste naar de andere kant van het dorp als de bloemkool daar net goedkoper was. Dat was heel dubbel.”

Hoe is dat later gegaan?

„Op mijn veertiende zijn mijn ouders gescheiden. M’n ouders waren verre van gelukkig – ondanks de positieve financiële situatie. Jarenlang hebben zij overhoop gelegen in een vechtscheiding omwille van geld. Mijn moeder moest weer gaan werken. Vanaf het moment dat ze zelf weer ging verdienen, kon ze meer van geld genieten en ook makkelijker uitgeven. Ze ging ook zelf beleggen. Mijn beide ouders altijd bezig geweest met de vraag: hoe kunnen we geld laten groeien?”

Wat deed die situatie met jou?

„Door de scheiding moest ik mijn eigen studie betalen. Er was constant ruzie, dat is het geld niet waard. Het huis werd verkocht en het geld stond vast bij de notaris. Mijn ouders gebruikten dat allebei als argument om niet voor mijn studie te betalen. Nou had ik toevallig een hele dure studie uitgekozen: ik wilde bedrijfskunde aan Nyenrode studeren. Dat was destijds – en is nog steeds – een dure studie. Achteraf denk ik dat ze sowieso niet het volledige bedrag zouden hebben betaald, maar wel een deel in ieder geval. Voor mij voelde dat krom: jullie geven bakken met geld uit aan advocaten, maar niet aan mijn studie.”

Hoe heb je dat opgelost?

„Ik ben naar de bank gegaan en heb het geld geleend. Dan regel ik het zelf wel, dacht ik. Nog elke dag ben ik blij dat ik die studie ben gaan doen. Ik gebruik de kennis die ik heb opgedaan nog steeds. Bedrijven vind ik fascinerend. Hoe zit een bedrijf in elkaar en wat kan daarin worden verbeterd? Daar ben ik nog elke dag mee bezig.”

Hoe kijk je nu zelf naar geld?

„Geld zorgt ervoor dat dingen in beweging komen en het creëert vrijheid. Geld is nodig om dingen te kunnen creëren. Alle kennis en ervaring die ik heb opgedaan en hoe mijn persoonlijkheid zich gevormd heeft door de jaren heen, zie ik als mijn goud. Het goud in mijn schatkist. Met die kennis en kunde heb ik programma’s gecreëerd waardoor klanten ook kunnen groeien. Doordat ik geld heb en mijn eigen waarde ken, kan ik anderen verder helpen ook geld te genereren.”

Heb je ooit geldstress ervaren?

„Ja, zeker. Voor mijn studie heb ik een lening afgesloten van 52.000 gulden. Toen ik afstudeerde, moest ik verhuizen en ik had een auto nodig voor mijn werk. Op die lening zat een hoge rente van 11 procent. Ik wilde die schuld zo snel mogelijk afbetalen, dus ik had een paar honderd gulden over om van de leven. Dat was iedere keer stressvol tegen het eind van de maand. Toen mijn auto kapot ging, moest ik geld lenen van mijn broer. Ik woonde samen met vriendinnen. Bewust koos ik voor de kleinste kamer, zodat ik minder huur betaalde. Uiteindelijk heb ik er tien jaar over gedaan om die schuld af te betalen. Het voelde heerlijk toen dat bedrag was afgelost, ik was super trots.

Mijn dochter doet nu dezelfde studie. Die betalen wij voor haar. We geven graag geld door aan anderen. Ik vind het fantastisch dat ik mijn kinderen een mooie studie kan bieden.”

Is er een moment geweest dat je blik op geld is veranderd?

„Deels toen die lening was afbetaald. Maar ik ben ook al heel lang samen met mijn man. Hij heeft altijd bewust geïnvesteerd en is heel geldbewust. Daar ik ben ik een beetje door besmet. Aan de start van mijn onderneming heb ik gevoeld dat ik investeren spannend vond. Ik dacht vanuit een tekort. Mijn man heeft mij gestimuleerd om toch te investeren. Hij is daarin een voorbeeld. Mijn money mindset is verschoven van denken in tekorten, naar denken in overvloed.

Voordat ik ondernemer werd, heb ik 13 jaar in loondienst gewerkt. Stoppen was spannend: ik dacht dat ik nooit zoveel zou gaan verdienen als in loondienst. Maar in het eerste jaar verdiende ik al meer. Inmiddels ben ik al 16 jaar ondernemer: eerst als interim en consultant. Zes jaar geleden ben ik business coach geworden. We woonden in Turkije en mijn werk kon ik niet meenemen. Eén van mijn klanten heeft toen gevraagd of ik een alliantieproces wilde begeleiden. Dat ben gaan doen op afstand. Nu leef ik mijn droom. Dit bevalt heel goed.”

Stelling: Met 1000 euro per maand extra zou ik op de lange termijn gelukkiger zijn.

„Nee, voor mij maakt dat geen groot verschil. Het is het belangrijkste dat je liefde kunt geven en ontvangen. En dat je kunt genieten: van een bloemetje kun je ook genieten. Geluk wordt deels bepaald door geld, maar vooral door liefde. Dat is rijkdom.”

Kun je gelukkig zijn zonder geld?

„Als er sprake is van geldstress, ben je primair bezig met geld verdienen en überhaupt kunnen voorzien in basisbehoeften. Ik zeg niet dat je absoluut niet gelukkig kunt zijn zonder geld. We hebben ook in China gewoond. Daar hebben we veel mensen gezien die met heel weinig toch gelukkig waren. Maar dagelijks afwegen hoe je je kinderen kunt voeden, is een grote zorg. Dat staat genieten in de weg.”

Stelling: Je kunt nooit te veel geld hebben.

„Als ik veel te veel zou hebben, dan zou ik meer doorgeven aan anderen. Op een gegeven moment is het wel genoeg voor jezelf. Mensen die alleen maar meer en meer willen, vind ik niet oké. Veel multimiljardairs leven ten koste van anderen. Daar heb ik moeite mee. Help dan liever mensen die het slechter hebben.”

Geld maakt niet gelukkig, of toch wel?

„Geld maakt niet gelukkig als andere belangrijke zaken niet op orde zijn. Je gezondheid, je werk en relaties staan voorop. Als je ongelukkig bent in de liefde of ongezond bent, kun je ook niet genieten van geld. Als alles wél op orde is, is geld een katalysator om meer te genieten.

Mensen moeten zelf hun verantwoordelijkheid nemen als het gaat om geld verdienen. Veel mensen zonder werk blijven hangen in een slachtofferrol waarin ze met excuses waarom ze niet aan geld kunnen komen. Ik zou tegen hen willen zeggen: er zijn altijd mogelijkheden om geld te verdienen. Ook mensen in de bijstand of met een uitkering kunnen – bijna altijd – iets doen, maar niet als je je afsluit voor kansen. Je moet zelf de mogelijkheden zien en de kansen pakken. Maar zwart werken om je uitkering te behouden? Ik heb een hekel aan mensen die misbruik maken van een systeem.”

Meer artikelen lezen over Geld & Carrière? Dat kan hier.