Jana Witteman Geld maakt (niet) gelukkig 25 mrt 2023, 08:01

Leestijd: 6 minuten

Geld maakt (niet) gelukkig: ‘Van 10.000 euro schuld naar 10.000 euro spaargeld’

Waar de één vindt dat geld moet rollen, blijft de ander herhalen dat je geld maar één keer kunt uitgeven. Wekelijks gaan we in gesprek met mensen uit alle hoeken van de samenleving. Want als we eerlijk zijn; wat blijft er dan over van het oer-Hollandse gezegde ‘geld maakt niet gelukkig’? Vandaag: de 35-jarige Anna die uit een diep dal met 10.000 euro schuld wist te kruipen.

Naam: Anna
Leeftijd: 35
Beroep: barista / zelfstandig ondernemer
Woonsituatie: huurwoning, waar zij twee kamers onderverhuurt
Nettomaandsalaris: 1500 tot 2000 euro

Geld maakt (niet) gelukkig

Anna focust momenteel op de (her)start van haar bedrijf. Na persoonlijke diepe financiële dalen wil zij met haar bedrijf andere vrouwen helpen om de financiën op orde te krijgen. Voor nu levert het nog geen inkomsten op. Daarom werkt ze ook nog zo’n 20 uur als barista. En ze heeft geluk, zo zegt ze zelf. In haar huurwoning van 140 vierkante meter (waarvan zij hoofdhuurder is) verhuurt ze twee kamers. Dankzij de onderhuur kan ze de volledige kale huur van 1420 euro betalen, waardoor ze zelf bijna geen vaste lasten heeft.

Met welke blik op geld ben jij opgevoed?

„Er werd bij ons thuis weinig gesproken, dus ook niet over geld. Mijn vader werkte en mijn moeder was huisvrouw. Er werd zuinig geleefd, terwijl we wel in een groot huis woonden. Mijn vader had een visserijbedrijf en had meer dan genoeg inkomsten, maar het geld werd alleen besteed aan zogenoemd nuttige dingen. Mijn moeder deed de boodschappen en zorgde voor het eten, maar zij gaf in mijn vaders ogen al snel te veel geld uit. Hij reed jarenlang in hetzelfde busje rond en hij droeg altijd dezelfde spijkerbroek.”

Hoe was dat toen je ouder werd?

„Mijn ouders hebben voor mij en mijn broer en zus een beleggingsrekening geopend toen we klein waren. Daar wist ik niets van, totdat er op mijn achttiende plotseling 10.000 euro op mijn rekening stond. Ik dacht dat het een fout was en begreep het totaal niet. Daarnaast had ik ook nooit zakgeld gehad, dus ik wist totaal niet hoe ik met geld moest omgaan. Zo zuinig als we thuis waren, zo veel ging ik later zelf uitgeven. Binnen de kortste keren was het geld op. Ik had weleens een waarschuwing gekregen dat lenen niet verstandig is, of dat je nooit spullen moet kopen op afbetaling, maar verder had ik geen idee. Elke cent gaf ik uit.

Dat ging van kwaad tot erger, tot een punt dat ik zo’n 10.000 euro schuld had. Ik had een creditcard en die heb ik extreem belast. Tussen mijn 25ste en 30ste heb ik de wereld rondgereisd. Eigenlijk was ik voornamelijk op de vlucht voor het verdriet van thuis. Mijn vader overleed in 2011 en mijn oma in 2012. In die periode ben ik veel mensen verloren. Daar zat veel pijn en verdriet. Met de erfenis van mijn oma ben ik op reis gegaan, maar ook dat geld heb ik er snel doorheen gejaagd en de schulden stapelden zich op. In 2018 ging ik terug naar Nederland omdat mijn zus ging bevallen. Dat was een belangrijk moment: sla ik weer op de vlucht, of blijf ik in Nederland? Ik besloot te blijven.”

Is er een moment geweest waarop je eigen blik op geld is veranderd?

„Eenmaal weer in Nederland belandde ik in een diep dal, zowel persoonlijk als financieel. Het dieptepunt kan ik me nog goed herinneren. Ik ging boodschappen doen bij de Albert Heijn. Bij het afrekenen ging het mis. Mijn creditcard was geblokkeerd, er stond geen geld op mijn pinpas en er was gewoon geen mogelijkheid dat ik mijn boodschappen kon betalen. Toen is er een knop omgegaan: dit gaat mij nooit meer gebeuren.”

Hoe heb je dat aangepakt?

„Ik ben een alles of niets-type. Ik had het boek The Barefoot Investor nog ergens liggen. Dat heb ik erbij gepakt en ik ben heel veel YouTube-video’s gaan kijken over geld. Ik was vastberaden mijn schulden af te betalen. Ik wilde dat eerst in stapjes van 100 euro per maand doen, maar na contact met de bank bleek dat dat alleen in stappen van 500 euro kon. Dan moet dat maar, dacht ik. Ik ben gaan leven van 300 euro per maand en verder ben ik gaan aflossen. De eerste paar maanden ben ik heel erg streng geweest. Waar kan ik op besparen, waar geef ik mijn geld überhaupt aan uit en wat heb ik nodig om van te leven? Daar ben ik overzichten van gaan maken en daarna ben ik forse bedragen gaan aflossen. Ik had ook nog een lening openstaan bij mijn moeder. Daar voelde ik iets meer ruimte, dus na verloop van tijd ben ik iets minder streng geworden.”

Hoe heb je overzicht gecreëerd?

„Allereerst door drie maanden terug te graven in mijn uitgaven. Dat was heel pijnlijk en confronterend. Mensen zeggen altijd: ik heb niet genoeg geld. Maar veel mensen hebben wel genoeg geld, je hebt het alleen niet zorgvuldig uitgegeven. Ik leefde ook met de overtuiging: ik heb geen geld. Het geld was er wel, maar ik gaf bijvoorbeeld enorm veel geld uit aan etentjes. Ik was me totaal niet bewust van de waarde van bedragen.

Toen ben ik heel streng budgetten gaan verdelen in allerlei uitgavencategorieën. Die kaders had ik echt nodig en ik was daar elke dag mee bezig. Inmiddels kan ik het iets meer loslaten. Zodra nu het salaris binnenkomt, verdeel ik dat over verschillende potjes. Toen de schulden eenmaal waren afbetaald, heb ik een spaarrekening geopend en ben ik fanatiek gaan sparen. Uiteindelijk heb ik een spaarbedrag van 10.000 euro bereikt. Nu heb ik met mezelf afgesproken dat ik nooit meer onder een spaarrekening van 2500 euro wil uitkomen.”

Hoe kijk je nu naar geld?

„Inmiddels ben ik ook aan het beleggen en aan het investeren in mijn bedrijf. Door inflatie vreet een spaarrekening je geld eigenlijk op. Nu beleg ik 50 euro per maand, maar straks met een hoger en stabieler inkomen zou ik meer willen investeren, op een veilige manier, dat wel. Het gaat heel vaak over de fysieke kant van geld: hoe veel geld heb je, wat kost iets? We vergeten wat mij betreft een heel belangrijk onderdeel en dat is de onderliggende emotionele relatie met geld. Bij een eetprobleem zeg je ook niet: zorg voor gezonde voeding in huis en je probleem is opgelost. Zo werkt dat ook met geldproblemen. Vaak zit daar emotionele ballast achter, daar wil ik mensen met mijn bedrijf mee helpen. Om geldproblemen aan te pakken moet je naar beide kanten durven kijken.”

Stelling: Met 1000 euro per maand extra zou ik op de lange termijn gelukkiger zijn.

„Ja. Hoewel ik nu ook al heel gelukkig ben. Ik kan op vakantie, leuke dingen doen. Maar 1000 euro extra zou meer vrijheid bieden. Dan zou ik bijvoorbeeld een auto kopen. Mijn familie woont niet in de buurt. Met een auto zou ik dan makkelijker bij hen langs kunnen gaan. Dat zou mij gelukkiger maken.”

Geld maakt niet gelukkig, of toch wel?

„In de basis gaat geld er niet voor zorgen of je wel of niet gelukkig bent. Meer geld zal een ongelukkig persoon niet gelukkiger maken op de lange termijn. Misschien levert een bak geld voor even een euforisch gevoel op, maar het lost geen problemen op. Voor iemand die al gelukkig is, kan meer geld wat mij betreft wel voor meer geluk zorgen.”

Meer artikelen lezen over Geld & Carrière? Dat kan hier.