Jana Witteman Geld & Carrière 17 jan 2023, 20:06

Leestijd: 9 minuten

Zonder financiële kleerscheuren het jaar door? Dit adviseert de budgetcoach

Durf jij de supermarktbon nog te bekijken, als je de winkel verlaat? Of wacht jij met samengeknepen billen de jaarafrekening van je energieleverancier af? Voor veel huishoudens in Nederland zijn het financieel zware tijden. Daarom doen wij van Metro een beroep op de kennis van drie budgetcoaches. Zo kom jij – hopelijk – zonder al te veel (financiële) kleerscheuren het jaar door.

Ondanks uiteenlopende financiële situaties, zijn er een aantal gouden regels die we allemaal kunnen gebruiken. Had jij bijvoorbeeld al eens gehoord van het ‘plezierrondje’ in de supermarkt? We vertellen je er in dit artikel meer over.

Overzicht: de sleutel tot succes

We beginnen bij het begin. Wat zijn mijn inkomsten? En wat geef ik uit? Dat is volgens experts het belangrijkste om op orde te hebben, „Daarnaast is het belangrijk om te controleren of je recht hebt op bepaalde toeslagen of premies”, adviseert financieel coach en trainer Ineke Jochemsen van toekomstnu.nl. Maar overzicht creëren, dat is voor velen makkelijker gezegd dan gedaan.

Financieel inzicht? Zo creëer je dat

„Het makkelijkste is om een Excel-overzicht te maken”, begint budgetcoach en schuldhulpverlener Jennifer Baaijens van InBalans Budget Hulp. „Bereken wat je inkomsten zijn. Denk daarbij ook aan eventuele alimentatie, kinderbijslag, zorgtoeslag en andere premies. Vervolgens is het tijd om de vaste lasten te bestuderen. Voor veel mensen zijn die makkelijk terug te vinden in de afschrijvingen. Daarna wordt het puzzelen.” Wat geef je maandelijks bijvoorbeeld uit aan cadeaus, brandstof of uitjes? „Ik zou adviseren minimaal twee maanden terug te gaan in je bankafschriften. Tel al die uitgaven bij elkaar op. In werkelijkheid geven we vaak meer uit aan dit soort kostenposten, dan we denken”, zegt Baaijens.

Kom je maar niet uit? En zijn de inkomsten niet voldoende om de kosten te dekken? Dan is het wijsheid de mogelijkheden te onderzoeken waarmee je je inkomsten kunt vergroten, legt financieel coach Jochemsen uit. „Kun je bijvoorbeeld meer werken? Bij een ruimer inkomen, zullen de (vaste) lasten anders voelen. Momenteel is er veel vraag naar arbeidskrachten, dus het is relatief makkelijk uren uit te breiden.”

De supermarktronde

„Nadat je overzicht hebt, is het direct duidelijk wat je kunt besteden. Ook in de supermarkt, dus. Het kan fijn zijn om eens met andere huishoudens te vergelijken hoe veel zij kwijt zijn aan de boodschappen”, zegt Stephanie Hesterman, eigenaresse van budgetcoach.nl. Hersterman: „Gezinnen hebben vaak geen idee wat ‘normaal’ is. Het Nibud deelt daar handige cijfers over.” Zo staat er op de site dat een gezin met twee kinderen gemiddeld 16,04 euro per dag uitgeeft aan eten en drinken.

Ingesleten patronen in de supermarkt

„Boodschappen doen is bij veel mensen een ingesleten patroon. Vaak maken we een standaardrondje, waarbij je grijpt naar de gebruikelijke hoeveelheid producten en waar je misschien ook bekende merken merken pakt. Soms is er sprake van een patroon waarbij iemand dagelijks boodschappen doet, of juist drie keer per week. Daarbij raken we verwijderd van de kern van wat boodschappen doen is”, legt Jochemsen uit. „De basis is: ik moet drie keer per dag zorgen voor een maaltijd. En dan het liefst een beetje gezond. Gebruik dat voortaan als uitgangspunt: hoe kun je die drie maaltijden op tafel krijgen? Vanuit daar kun je besparen. Hou bijvoorbeeld rekening met aanbiedingen en seizoensproducten.”

Plannen en (zelf)scannen

Ook een weekplanning voor je voeding kan helpen om te besparen, adviseert Baaijens. „Besparen door huismerken te kopen, of te koken voor meerdere dagen scheelt in de kosten. Kook je een grotere portie in één keer? Dan bespaar je ook direct op gas. Daarna is het de truc om je dan ook dat menu te houden.”

Een extra tip van Jochemsen: „Gebruik een handscanner in de supermarkt, als die er is. Dan zie je tijdens je winkelronde direct hoe veel je van je budget hebt gebruikt. Heb je de broodnodige producten gepakt en heb je budget over? Dan is er ruimte voor een ‘plezierrondje’ waar je de extra’s inkoopt. Het is jammer als je dingen niet meer mag, maar met het plezierrondje mag je juist iets extra’s.”

De (pijnlijke) energierekening

Bij een financiële tegenvaller is het belangrijk contact op te nemen met de partij die geld van je verwacht, vinden alle experts. „Neem in het geval van een hoge energierekening dus contact op met de energieleverancier”, adviseert Hesterman. „Dat is natuurlijk lastig, maar als bedrijven op de hoogte zijn van de situatie, is de kans klein(er) dat zij aanmaningen zullen sturen.”

„Veel energieleveranciers zijn zich op dit moment bewust van de financiële krapte bij veel huishoudens. Ook vanuit die bedrijven is er aandacht voor betalingsregelingen of mensen met betaalachterstanden”, merkt Jochemsen de laatste maanden. Valt de rekening rauw op je dak? Trek dan vooral aan de bel, kijk of er een regeling te treffen valt en voorkom dat er een vordering wordt uitgeleverd aan een incassobureau, adviseert Baaijens.

Werkgevers schieten te hulp

Steeds vaker kunnen werknemers financiële hulp krijgen via de werkgever. Het afgelopen jaar hebben de budgetcoaches een enorme toename in aanvragen ontvangen vanuit bedrijven. „Vooral in het laatste kwartaal van 2022 hebben er veel werkgevers bij ons aangeklopt”, vertelt Baaijens. „Bedrijven willen iets doen voor de werknemers. Soms is het voldoende even mee te kijken om financieel overzicht te scheppen, bij anderen blijkt soms juist dat er meer aan de hand is.”

„Voor bedrijven is daar nog winst te behalen”, stelt Jochemsen. „Werknemers hoeven in veel gevallen niet eerst bij de werkgever te melden dat zij de beschikbare hulp willen aannemen. Werknemers kunnen zich direct bij de budgetcoach melden, waardoor de werkgever niet weet wie er gebruik maakt van de hulp.” Dus werkgevers, mocht er hulp beschikbaar zijn, zorg dan dat werknemers weten waar zij kunnen aankloppen.

Vermoedens over financiële zorgen

Nog altijd ligt er een taboe op financiële problematiek. Maar – gelukkig – zien deze budgetcoaches de laatste tijd een verschuiving in de goede richting. „Door stijgende levenskosten is financiële krapte nu vaker onderwerp van gesprek”, ziet Hesterman. „Doordat meer mensen moeite hebben om rond te komen, lijkt de schaamte iets minder te worden”, constateert Baaijens.

Hulp aanbieden? Dit kun je vragen

Volgens Jochemsen wachten mensen met financiële problemen vaak jaren totdat zij aan de bel trekken. Wat als geld voor jou geen punt van zorg is, maar je wel financiële zorgen bij iemand anders vermoedt? „In zo’n geval denkt men vaak dat de eerste vraag moet zijn: kom je er financieel wel uit? Maar je kunt het beste beginnen met een gewoon praatje”, adviseert Jochemsen. „Vraag hoe het met iemand gaat. Bespreek vervolgens dat je bijvoorbeeld hebt begrepen dat die persoon zijn of haar baan is verloren. Vraag daarna wat dat voor iemand betekent, en wat daar de financiële gevolgen van zijn. Vertelt iemand daarna dat geld een ingewikkeld onderwerp geworden is? Dan kun je altijd nog vragen of die persoon het financieel allemaal redt.”

Pas ná zo’n gesprek, volgt de belangrijkste vraag, vervolgt Jochemsen. „Hoe zou het voor jou zijn, als ik je daarbij zou helpen? Dan hoeft de ander daar niet direct ja of nee op te antwoorden.” Doordat het spannend kan zijn hulp te aanvaarden, geef je op deze manier de ruimte over het aanbod na te denken. Wil de persoon geholpen worden? Dan kun je verschillende dingen doen: doorverwijzen naar hulpinstanties, samen overzicht creëren, een luisterend oor bieden zonder te oordelen. „Mensen zijn het meest geholpen met inzicht en overzicht.”

Sparen? Dit is het advies

Lukt het budgetteren inmiddels aardig en heb jij je voorgenomen om dit jaar écht te gaan sparen? Bijvoorbeeld via onze spaarchallenge? Dan hebben de budget-experts verschillende tips voor je. „Weet waar je naartoe werkt”, adviseert Hesterman. „Hang een doel aan je spaarplan, zodat het nét een beetje pijn doet als je toch een uitgave wil doen, terwijl je dat geld eigenlijk wilde sparen.”

Daarnaast is het belangrijk om het spaarbedrag te rekenen tot je vaste lasten, legt Baaijens uit. „Wacht niet tot het einde van de maand, maar boek je spaargeld direct over”, adviseert zij. „Als je het geld direct overboekt, pas je op den duur je uitgaves aan, aan het besteedbare bedrag. Op die manier bestaat het geld op je spaarrekening eigenlijk niet. Belangrijk is om je spaarbedrag als een automatische overboeking in te stellen, dan hoef je zelf nergens meer naar om te kijken”, besluit Jochemsen.

Beleggen interessant? ‘Na dit inzicht bestaat daar geen discussie meer over’