Isabella van den Berg Geld & Carrière 3 jun 2022, 08:58

Leestijd: 3 minuten

Dít is beroepsziekte nummer één, volgens onderzoek: ‘Kunnen niet omgaan met tegenslagen’

Het verzuim onder medewerkers wordt niet alleen veroorzaakt door ziekte, maar steeds meer doordat mensen niet meer met tegenslag kunnen omgaan. Dat stelt Zorg van de Zaak, een netwerkorganisatie van arbobedrijven, expertisebedrijven en zorgbedrijven. Volgens hen verslechtert de concurrentiepositie van Nederlandse ondernemingen, zonder dat ondernemers beseffen dat dit komt door het onvermogen van medewerkers om met veranderingen om te gaan.

Psychische- en burn-outklachten veroorzaken meer dan een derde van het ziekteverzuim. Met name de aanpassingsstoornissen ziet Zorg van de Zaak exponentieel groeien, met 29 procent. Ze zien dat jongeren tot 34 jaar veel uitputtingsklachten ervaren door aanpassingsproblemen en spanningsklachten. Al komt dit niet zozeer door alleen de leeftijd. Zij hebben vaak banen met minder autonomie en meer flexibelere arbeidscontracten. Hierdoor ervaart deze groep meer mentale overbelasting dan de oudere leeftijdsgroepen. Dat stelt Bas Tomassen, directievoorzitter van Zorg van de Zaak.

‘Niet alles is ziekte’

Gezond werken, en daarmee de inzetbaarheid van medewerkers vergroten, vraagt volgens Zorg van de Zaak niet om meer medici, maar om een andere aanpak van arbeidsgerelateerde gezondheidsvraagstukken. Tomassen legt daarbij uit dat niet alles wat pijn doet, verdrietig maakt of je uit balans brengt, ‘ziekte’ is. Steeds vaker is verzuim het gevolg van ‘ongrijpbare’ veranderstress en het niet om kunnen gaan met (impactvolle) veranderingen, zoals bijvoorbeeld financiële zorgen, organisatieverandering of een verstoorde werk-privébalans.

Veranderingen die leiden tot mentale en lichamelijke klachten, zijn volgens Zorg van de Zaak niet met medicatie of de GGZ op te lossen. Tomassen zegt daarover: „De behandelcapaciteit van de GGZ is in feite precies genoeg voor de groep die kampt met zware depressies en/of suïcidale gedachten en dringend hulp nodig heeft. Terwijl de grootste groep mensen die een beroep wil doen op de zorg, te maken heeft met problemen als een scheiding, levensvragen, verlies van hun baan of andere tegenslagen. Symptoombestrijding en onnodig hoog en langdurig verzuim zijn het gevolg. Het onvermogen om je aan te passen aan verandering op je werk of in de privésituatie is hiermee een bedreiging voor een stabiele bedrijfsvoering.” Al is volgens Tomassen bij een groot deel van het verzuim de betrokkenheid van een bedrijfsarts of psycholoog niet direct nodig.

Oplossing aanpassingsproblemen

De oplossing voor deze problematiek ligt volgens Zorg van de Zaak in competentieontwikkeling, leefstijlinterventies en het aanpakken van de onderliggende problemen. Kortom: mensen vitaler en weerbaarder maken. Aanpassingsvermogen is de belangrijkste competentie voor organisaties én medewerkers, zegt Zorg van de Zaak. Het is de sleutel tot productiviteit, creativiteit en innovatie. Maar aanpassen betekent ook: accepteren dat niet alles voorspelbaar is. Werkgevers kunnen de broodnodige transitie van zorg naar gezondheid enorm versnellen. Niet door specialisten bij te schakelen als medewerkers zich ziek melden, maar door systematisch te bespreken wat ze nodig hebben om beter met moeilijkheden om te gaan.

Een vitale organisatie is een beter medicijn dan een psycholoog, stelt Zorg van de Zaak dan ook. Een vitale organisatie is volgens hen dan ook een organisatie die systematisch aandacht aan competentieontwikkeling besteedt: door relevante leerervaringen te creëren en mensen te versterken in hun aanpassingsvermogen en weerbaarheid. „Iemand die kampt met schulden en daardoor depressieve gevoelens ervaart, is meer geholpen met een budgetcoach die het probleem bij de wortels aanpakt, dan met een antidepressivum. Een callcentermedewerker is gebaat bij gesprekstrainingen ‘hoe om te gaan met verbale agressie’. Dat kan uitval voorkomen bij een scheldpartij van een ontevreden klant. Sterkere medewerkers zijn beter belastbaar, op alle levensterreinen. Ze functioneren beter en dit verhoogt de concurrentiekracht en overlevingskansen van organisaties. Zo wordt een medewerker gericht geholpen, beperkt de werkgever het risico op nieuw verzuim en wordt veel geld bespaard.”

Bijna een half miljoen Nederlandse jongeren in 2021 psychisch ongezond: zo kan jij dat voorkomen