Tessa Ham Geld & Carrière 7 apr 2022, 18:09

Leestijd: 6 minuten

Stop met bedrijfje spelen: geen onnodige vergaderingen en onzinnige functietitels meer

Het Nederlandse bedrijf Keytoe pakt het helemaal anders aan dan de meeste andere bedrijven. Zo wordt er nooit een vergadering ingepland, hebben medewerkers onbeperkte vakantiedagen en zijn er geen managers. Met het boek Bedrijf Bamischijf hopen schrijvers Cedric Muchall (mede-oprichter van Keytoe) en Lennard Toma (organisatiepsycholoog) de rest van Nederland wakker te schudden. Zo kan het dus ook.

Niet elke organisatie kan helemaal stoppen met ‘bedrijfje spelen’, zoals de schrijvers van het boek het noemen, en dat hoeft misschien ook niet. Maar ons er bewust van worden en afvragen of het écht nuttig is, wel. Geld en carrière-redacteur Tessa gaat op bezoek om te ontdekken wat er allemaal beter kan binnen organisaties.

Bedrijf Bamischijf

Bij Keytoe staat de deur altijd open. Letterlijk. Als ik aankom bij het pand in Maassluis en na het aanbellen keurig op de stoep sta te wachten, realiseer ik me na een volle minuut dat de deur gewoon op een kier staat. Binnen wordt me meteen een biertje in de hand gedrukt. Het is vrijdagmiddag, 16.00 uur, de muziek staat aan en de mensen om me heen zijn druk bezig om de eerste pre-orders van het boek Bedrijf Bamischijf in te pakken.

Bedrijf Bamischijf? Dat vind je wellicht een absurde naam, maar dat is dan ook de bedoeling. „We hadden eerst ‘Bedrijfje spelen’ bedacht, maar eigenlijk moest het meteen duidelijk zijn wat je van het boek kon verwachten”, zegt Lennard Toma, organisatiepsycholoog bij Keytoe en één van de schrijvers van het boek. „Dat is dus niet gelukt”, voegt de oprichter van het bedrijf en andere schrijver, Cedric Muchall, toe. „Maar het gaat over de absurditeit van organisaties, dus moest er ook iets absurds in”, aldus Toma.

Stop met bedrijfje spelen

‘Stop met bedrijfje spelen’ is de boodschap van het boek, en ga zinnig organiseren. Geen eindeloze onnuttige vergaderingen, functietitels die eigenlijk niets zeggen (maar waar iedereen zich wel naar gaat gedragen) en geen fixatie meer op hoeveel uur iemand in zijn bureaustoel zit. Zorg dat je mensen belangrijker zijn dan je KPI’s en targets.

Het klinkt allemaal zo logisch, maar toch gaat het bij veel bedrijven nog fout. Omdat we het altijd zo gedaan hebben. Omdat het ‘hoort’. „Omdat je een bedrijf bent, ga je je snel gedragen als een bedrijf”, legt Muchall uit. „Zonder je daarbij af te vragen of dat eigenlijk wel nuttig is. Wij geloven van niet. Daarom gedraagt Keytoe zich wat onconventioneler dan de meeste bedrijven.”

Dat is een understatement, want Keytoe is in het verleden ook wel het meest experimentele bedrijf van Nederland genoemd. Het bedrijf haalde bijvoorbeeld eerder het nieuws omdat collega’s elkaars salaris konden bepalen met een app en omdat nieuwe werknemers hun eigen arbeidsvoorwaarden mochten bedenken.

Gewoon jezelf zijn

„We zijn niet zo experimenteel als we destijds waren”, zegt Muchall. „Maar de vuistregel is nog steeds: doe wat je niet laten kan.” Dat betekent onder andere dat werknemers volledige autonomie hebben en er geen functietitels en omschrijvingen zijn. Bij Keytoe is het belangrijk dat iedereen gelijkwaardig is en dat je gewoon jezelf kunt zijn. Want dan kun je het best floreren.

„Door een functietitel ga je je gedragen zoals je denkt dat je je moet gedragen”, legt Muchall uit. „Je gaat heel erg die rol spelen. En als je denkt dat iets niet bij je functie hoort, doe je het ook niet. Zoals je vuile vaat opruimen – daar hebben we toch een kantinejuffrouw voor?”

Kanteling in de samenleving

Muchall en Toma zien wel een kanteling in de samenleving. „Om je werknemers te behouden en nieuw talent aan te trekken, moet je met deze krapte op de arbeidsmarkt wel veranderen”, zegt Toma.

Bovendien hebben we de afgelopen jaren met eigen ogen kunnen zien dat het echt anders kan dan we soms denken. Voor de pandemie was het ondenkbaar voor veel bedrijven dat werknemers massaal zouden thuiswerken. „Nu is het de normaalste zaak van de wereld en vindt iedereen het stom als je wel in de file gaat staan”, zegt Muchall.

In Bedrijf Bamischijf zeggen Muchall en Toma overigens niet alleen wat er allemaal fout gaat bij bedrijven. In deel twee van het boek vertellen ze ook hoe het anders kan. „Wij zijn niet je managementgoeroe en hebben niet alle wijsheid in pacht, maar hopelijk heb je er wat aan”, zegt Muchall. „Ik denk van wel.”

De zes V’s van zinnig organiseren

In het boek worden de zes V’s benoemd die volgens de heren het fundament zijn van zinnig organiseren: vrijheid, verantwoordelijkheid, vertrouwen, verbinding, veiligheid en vitaliteit. Het zijn de basisprincipes achter elke keuze die bij Keytoe wordt gemaakt. „Ook bij alle bedrijven die ons inhuren op dit vlak, zie je eigenlijk dat het daarom gaat”, zegt Muchall.

Transparanter worden is volgens Toma de eerste stap die bedrijven kunnen zetten, als ze zich realiseren dat ze onderdeel zijn van het probleem. „Deel meer informatie over wat er in het bedrijf gebeurt, hoe het financieel gaat, waarom bepaalde keuzes worden gemaakt”, zegt hij. „Dan kweek je verbinding en vertrouwen; werknemers hebben veel meer het gevoel betrokken te zijn.”

Vraag als leidinggevende ook eens aan je mensen hoe het met ze gaat, raadt de organisatiepsycholoog aan, ook op privégebied. Muchall voegt toe: „En niet omdat je denkt ‘ik moet dit doen om een goede manager te zijn’, maar omdat je oprecht geïnteresseerd bent in mensen.”

Veranderen is spannend

Het op een andere manier doen dan je gewend bent en je rol loslaten zoals je altijd gezien en geleerd hebt, is spannend. „Als we bedrijven bijstaan, merken we vaak dat er angsten in de weg zitten”, zegt Muchall. „Werknemers denken: ik heb opeens zoveel verantwoordelijkheid, wat kan ik er het best mee doen? Tegelijkertijd denkt de manager: maar wat is mijn baan straks nog?”

Het ego zit ook vaak in de weg. „Door de titel die ze hebben gekregen, denken mensen: maar hallo, ik ben wel degene die dit het best kan oplossen. Ik weet wat deze organisatie nodig heeft, bijvoorbeeld”, zegt hij. „Ik was vroeger ook de manager die dacht: ik kan het het snelst, ik weet wat de tent nodig heeft. De manager die ik nu vaak tegenkom. Ik ben dat hele proces aangegaan van je ego aanvechten en de controle loslaten. En ik heb het gevoel dat ik er een mooier mens van ben geworden.”

„Elf jaar geleden heb ik Keytoe samen met mede-oprichter Patrick opgestart”, zegt hij. „Met het idee: laten we een bedrijf creëren waar we zelf graag zouden willen werken. Dat blijkt achteraf een belangrijkere uitspraak dan we van tevoren hadden gedacht.”

Benieuwd geworden naar Bedrijf Bamischijf? Je koopt het boek nu bij de boekhandel of op Bol.com.

‘Ik wil af en toe blijven thuiswerken, maar mijn baas wil dit niet’