Tessa Ham Geld & Carrière 18 nov 2021, 19:28

Leestijd: 4 minuten

Waarom werkstress vaak niet alleen opgelost kan worden door wandelen of yoga

Werkstress is iets waar veel mensen mee te maken hebben. Maar de oplossing ervoor ligt soms nog wat lastig. Het internet staat wel vol met tips, maar werken tips als ‘een ommetje maken’ nou echt?

Dit is waarom je werkstress ervaart en wat je eraan kunt doen.

De oorzaken van werkstress

Een beetje werkstress, voor een belangrijke presentatie of een naderende deadline, hoort erbij. Het helpt ons om alert te zijn, beter te concentreren en beter te presteren. Het wordt pas een probleem als er een disbalans komt tussen draaglast en draagkracht. In andere woorden: als je meer doet dan je aankunt.

Dat is een belangrijke nuance, zegt Margot Joosen, senior onderzoeker op het gebied van arbeid en gezondheid bij Tranzo Tilburg University. „Voor ons onderzoek hebben we mensen geïnterviewd die zijn uitgevallen door stressgerelateerde klachten. Daarin hebben we gevraagd wat zij denken dat hiervan de oorzaak is.”

De oorzaak bleek vooral te liggen bij hoe ze hun werkdruk ervaarden. „Er is een verschil tussen feitelijke werkdruk en hoe je ermee omgaat”, legt Joosen uit. „Wat de één als stressvol ervaart, is voor de ander juist uitdagend en prettig.”

Niet genoeg herstelmomenten

Wanneer de werkdruk tijdelijk even hoger is, kan je lichaam hierna prima herstellen. Je ervaart pas echt werkstress als je lichaam deze mogelijkheid niet meer krijgt. „Stress is niet per se slecht, het gaat erom dat je niet herstelt”, vertelt Ulrika Léons, gezondheidspsycholoog en directeur van Skils, dat onderdeel van Zorg van de Zaak is.

„Als je in de achteruitkijkspiegel kijkt van mensen die wij behandelen met een burn-out, zie je dat ze een spoor achter zich hebben van geschrapte herstelmomenten”, zegt Léons. Ons lichaam heeft die herstelmomenten nodig. „Je kunt het een beetje vergelijken met sporters”, vult Joosen aan. „Zij kunnen alleen maar pieken als ze tussendoor hun rust pakken.”

Pak je geen rust na een drukke periode op werk? Of heb je het gevoel dat je altijd aan moet staan en bereikbaar moet zijn? Dan gun je je lichaam geen herstelmomenten. Dit kan zich uiten in verschillende symptomen, van vermoeidheid en concentratieproblemen tot lichamelijke klachten als hoofdpijn. Om te voorkomen dat je straks langdurig thuis komt te zitten, is het verstandig om in actie te komen.

Tips om werkstress te verminderen

Maar hoe kun je werkstress verminderen? Het internet staat vol met anti-stresstips zoals een ommetje maken tijdens je werkdag en een yogales bijwonen. Zijn deze tips niet meer een magic quick fix waar we naar op zoek zijn, maar die misschien niet bestaat?

„De lijstjes met tips die je op internet ziet, komen om de hoek kijken als je herstelmomenten in wil lossen”, legt Léons uit. „Wandelen is een goed voorbeeld, omdat je fysiek bezig bent, maar het niet te inspannend is. Maar kijk vooral wat voor jou werkt. Dat kan ook yoga, je huisdier knuffelen, uit het raam turen, mindful koffie drinken of een lange douche zijn. Als je maar niet mentaal inspannend werk hoeft te verrichten.”

Ze benadrukt dat social media en series kijken eigenlijk geen herstelmomenten zijn, omdat je op deze manier alsnog informatie moet verwerken. Iets dat we ook de hele dag op werk doen. „Het is een beetje alsof je professioneel voetbalt en dan ‘s avonds nog vier uur gaat tennissen. Het is anders, maar nog steeds inspanning.”

In gesprek met je leidinggevende

Wanneer je echt veel werkstress ervaart, is het goed om naast dat ommetje ook naar je leidinggevende te stappen. „Tips als wandelen zijn in zekere zin doekjes voor het bloeden”, zegt Léons. „Je moet ook op zoek gaan naar de wond.” Joosen is het hiermee eens. „Als yoga en wandelingen ontspannend zijn, moet je dat zeker doen. Maar tegelijkertijd: als je al langere tijd werkstress hebt, zal er iets in je werkomgeving moeten veranderen om het daadwerkelijke probleem op te lossen.”

Je doet anders alleen aan symptoombestrijding, en niets om de oorzaak aan te pakken. „Tips om meer te ontspannen en het daadwerkelijke probleem aanpakken zijn beide belangrijk, het is een soort samenspel”, zegt Joosen. Zij raadt aan om voor het gesprek met je leidinggevende niet alleen na te denken over wat precies de oorzaak van je werkdruk is, maar ook om juist te kijken naar wat je energie geeft.

Kijk naar wat je belangrijk vindt

„Uit ons onderzoek bleek dat mensen die langer dan zes maanden thuis zaten, zich achteraf realiseerden dat ze de inhoud van het werk al een langere tijd niet meer leuk vonden”, legt Joosen uit. „Dat sluit aan bij eerder onderzoek, waaruit blijkt dat mensen die werk doen dat voor hen waardevol is, mentaal gezonder en productiever zijn, en minder verzuimen.”

Zowel Joosen als Léons wil meegeven dat de leidinggevende een grote rol speelt in de duurzame inzetbaarheid van medewerkers. „Stimuleer als leidinggevende dat je werknemers af en toe een korte pauze nemen”, zegt Léons. „We weten gewoon dat mensen daardoor mentaal scherper zijn. En laat weten dat je niet verwacht dat mensen ‘s avonds of in het weekend reageren.”

Joosen raadt leidinggevenden aan om niet pas in gesprek te gaan als het niet goed gaat, maar veel vaker te vragen wat een werknemer belangrijk vindt en waar hij of zij energie van krijgt. „Dan zorg je ervoor dat je bevlogen medewerkers krijgt die minder stress hebben en juist energie krijgen van hun werk.”

Achter de schermen: hoe gaat de Metro-redactie werkstress tegen?