Tessa Ham Geld & Carrière 25 nov 2021, 19:28

Leestijd: 5 minuten

Studenten maken zich zorgen om studieschuld; hoeveel invloed heeft deze?

De totale studieschuld van (oud-)studenten is opgelopen tot 24,4 miljard euro, blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Niet alleen het bedrag, maar ook het aantal mensen met een studieschuld steeg. Uit onderzoek van StudeerSnel.nl blijkt dat het merendeel van de studenten zich zorgen maakt over zijn of haar studieschuld.

Is dat terecht? Welke invloed heeft een studieschuld concreet op de latere levens van studenten?

De cijfers op een rij

Begin dit jaar hadden 1,6 miljoen (oud-)studenten een studieschuld, ruim 100.000 mensen dan een jaar eerder. Samen hebben zij een totale studieschuld van maar liefst 24,4 miljard euro. Dat is een stijging van 1,6 miljard euro (7 procent) ten opzichte van 2020.

Uit de cijfers van het CBS blijkt ook dat de gemiddelde studieschuld met 15.200 euro gelijk is gebleven aan 2020. Het gaat hierbij om alle Nederlanders, inclusief studenten die net zijn begonnen en 40+’ers die al een groot deel hebben afgelost. 40 procent van de jongeren die nu studeren, verwacht een studieschuld die minimaal twee keer zo hoog is, blijkt uit onderzoek van StudeerSnel.nl onder 553 studenten.

67 procent van de ondervraagde studenten maakt zich dan ook zorgen over zijn of haar studieschuld. We vragen financieel adviseur Anja van Zandbergen, die werd uitgeroepen tot Financieel Planner van het jaar, of dat terecht is.

Moet je wakker liggen van een studieschuld?

Een studieschuld hoeft geen probleem te zijn, legt Van Zandbergen uit. „Op het moment dat jij je diploma haalt en een goede baan hebt, kun je jouw schuld op een acceptabele manier aflossen. DUO beslist wat je per maand moet terugbetalen op basis van je draagkracht. Ze kijken hoeveel je minimaal nodig hebt om je leven te leiden. Van het bedrag daarboven los je een percentage af.”

Het is wel goed om te realiseren dat de voordelige lage rente misschien niet altijd zo blijft. „Sommige studenten denken makkelijk over de studieschuld vanwege de rente. Die is nu misschien nul procent, maar dat kan op elk moment wijzigen”, zegt de financieel adviseur. „De kans dat de rente gedurende 35 jaar op nul procent blijft, is heel laag.”

Bovendien is er één aspect waarop een studieschuld wel een grote impact heeft: bij het kopen van een huis. Dat de schuld meetelt bij hoeveel je maximaal kan lenen, is je vast niet onbekend. Maar hoeveel invloed heeft een studieschuld concreet op je maximale hypotheek?

Invloed studieschuld op de hypotheek

Dat hangt er vanaf of je een studieschuld hebt uit het oude of nieuwe stelsel. Het oude stelsel telt voor 0,65 procent mee in de berekening van de maximale hypotheek. Concreet betekent dit dat er met een gemiddelde studieschuld van 15.000 euro, maandelijks 97,50 euro wordt afgetrokken bij de berekening. Het resultaat? Je kunt ongeveer 28.500 euro minder aan hypotheek krijgen.

Een studieschuld uit het nieuwe leenstelsel weegt minder zwaar. Deze telt voor 0,35 procent mee. Als we uitgaan van een studieschuld van 20.000 euro, houdt dit in dat je 20.500 euro minder aan hypotheek kunt krijgen.

„We gaan hier uit van relatief lage studieschulden”, zegt de financieel adviseur. „Er zijn genoeg (oud-)studenten die tienduizenden euro’s aan studieschuld hebben, dat is serieus geld.” Eén van die studenten is Emma Mouthaan (26), die momenteel een studieschuld van 72.000 euro heeft.

Zij zat in het tweede jaar van haar master toen ze RSI kreeg en in DUO haar leenbedrag moest aanpassen. Op dat moment kwam ze erachter dat haar studieschuld inmiddels 62.000 euro bedroeg. „Ik dacht echt: wat heb ik mezelf aangedaan?”

Natuurlijk maakte ze zich in het begin zorgen, maar inmiddels heeft ze een plan van aanpak en blogt ze daarover op Skere Student. „Ik ben momenteel aan het beleggen om een potje op te bouwen voor die studieschuld. Omdat de rente momenteel niet hoog is, ben ik niet van plan mijn studieschuld zo snel mogelijk af te lossen. Ik ben van plan dit potje te gebruiken als ik een huis wil kopen en een hypotheek moet aanvragen.”

Schuld verzwijgen bij aanvraag hypotheek

Vrijwel alle ondervraagde studenten (90 procent) zien negatieve gevolgen voor een hypotheek. Veertig procent denkt er daarom zelfs aan om zijn studieschuld niet te vermelden bij het aanvragen van een hypotheek. „Dat zou ik nooit adviseren”, reageert Van Zandbergen. „Je kunt daarvoor op een zwarte lijst terecht komen waardoor je 10 jaar lang geen financiële producten kunt afsluiten dus ook geen hypotheek.”

Dat niet alleen: je snijdt jezelf ermee in de vingers, volgens de financieel adviseur. Bij de berekening van je maximale hypotheek wordt gekeken naar je maandelijkse lasten. Als het afbetalen van je studieschuld niet meeneemt in de berekening, betekent dat dus dat je jouw lasten niet kunt dragen. „Je hebt dan misschien een huis, maar ook een groot probleem”, aldus Van Zandbergen.

Studieschuld wel of niet versneld aflossen?

Is de oplossing dan om de studieschuld versneld af te lossen? Volgens Van Zandbergen ligt dat helemaal aan je persoonlijke situatie. „Wanneer jij en je partner beiden een goed inkomen hebben, de schuld van DUO goed kunnen dragen en een goede hypotheek kunnen krijgen, is het met zo’n lage rente niet noodzakelijk om af te lossen.”

Om een huis te kopen, heb je tegenwoordig namelijk ook flink wat spaargeld nodig. Je kunt maar 100 procent van de waarde van het huis laten financieren. Kosten als een bouwtechnische keuring, de inrichting en het overbieden boven de waarde, moeten allemaal uit eigen zak komen.

„Heb je geen partner, of kun je geen huis vinden met jullie maximale hypotheek? Dan kan het in sommige gevallen wel slim zijn om je studieschuld versneld af te lossen”, zegt Van Zandbergen. „Het is verstandig om door een specialist te laten uitrekenen waar je in jouw persoonlijke situatie het best aan doet.”

De Spaarrekening van Hanna (31): ‘Ik loste in een jaar tijd 25.000 euro af van mijn studieschuld’