Claartje Vogel Geld & Carrière 25 mrt 2019, 07:30

Leestijd: 5 minuten

Zo los je roddels op het werk op

Elke maandag helpt Metro je carrière op weg met verhalen over de arbeidsmarkt. Vandaag: op iedere werkplek wordt wel geroddeld. Wanneer is het een probleem en hoe los je dat op?

„In bedrijven met een soort familiecultuur wordt vaker geroddeld”, vertelt psycholoog en groepsdynamica-expert Natasja Hoex. „Vaak zijn het teams die elkaar goed kennen en elkaar ook buiten werk zien, bijna als een soort familie. Denk bijvoorbeeld aan een school of een plaatselijke dokterspraktijk. Juist in dit soort organisaties wordt roddel sneller een probleem.”

Zo begeleidde Hoex onlangs een basisschool in zo’n klein dorp. Het team werkte niet goed samen en er werd veel geroddeld. „Teamleden durfden elkaar geen directe feedback te geven, omdat ze het koste wat kost gezellig wilden houden”, legt ze uit. „Ze wilden de goede sfeer niet verpesten, maar moesten toch hun frustraties kwijt. Dus bespraken ze ergernissen in de wandelgangen.”

Een team dat elkaar geen feedback durft te geven, is een probleem, vertelt de psycholoog. „Als je echt goed wilt samenwerken, is feedback geven onmisbaar. Durf je niks te zeggen, dan lopen frustraties op. Bovendien kunnen roddels uit de hand lopen en op een nare manier terugkomen bij de persoon over wie het gaat.”

Roddels gaan lang niet altijd over het werk, maar wel vaak. De King’s Business School in Londen maakte een top-10 van meest voorkomende roddelthema’s en op nummer één staat ’incompetentie’, oftewel: iemand doet zijn werk niet goed. Daarna volgt klassieke achterklap zoals vreemdgaan, seksuele voorkeuren en domme uitspraken.

Vervelende situaties

Het maakt eigenlijk niet uit of je roddelt over werk of privé: het kan tot vervelende situaties leiden. Dat merkte bijvoorbeeld Nicki Yoshihara. Zij werd ooit bijna ontslagen om een roddel. Zij en haar jonge collega’s gingen heel vriendschappelijk met elkaar om. Nicki had een oogje op één van de mannen en vroeg hem of hij iets wilde drinken na het werk. „Hij zei eerst ja, maar kwam er later op terug”, vertelt ze. „Met een goede vriendin op het werk besprak ik de situatie. Zij vertelde me dat hij tijdens een bedrijfsfeest met een andere man had gezoend. Dus ik vroeg me hardop af of hij op mannen valt en daarom niet met me uit wilde.”

Dat ging mis: een vriend van de collega in kwestie hoorde het gesprek en stapte naar de leidinggevende van Nicki. „Hij dacht dat ik expres aan iedereen vertelde dat de collega die mij had afgewezen homo is”, vertelt ze. „Dat was niet waar, maar ik moest bij mijn leidinggevende komen en ben er bijna om ontslagen.”

Stiekem praten over collega’s is ook niet netjes. Waarom doen we het dan toch? „Roddel heeft ook een functie”, schrijft Elena Martinescu van de King’s Business School in haar promotieonderzoek. „Het is niet alleen een manier om je ergernissen te uiten, maar ook om een band te bouwen met collega’s. Bovendien is roddelen niet per se iemand zwart maken: iedere informele conversatie over een ander geldt als roddel.”

Helemaal uitbannen kan niet en hoeft ook niet, vindt zij. „Roddelen is een manier om erachter te komen of anderen de situatie net zo zien als jij. Het kan je zelfs helpen om anderen beter te begrijpen.”

Bijvoorbeeld: Jan komt vaker te laat en jij praat daarover met collega Lisa. Zij vertelt jou dat ze gehoord heeft dat Jan een ziek familielid heeft. Nu begrijp jij beter waar het gedrag vandaan komt en zul je je waarschijnlijk minder ergeren.

Moeilijk

Je had Jan natuurlijk direct kunnen confronteren, maar dat vinden veel mensen moeilijk. Zeker in een kleine gemeenschap, licht Hoex toe. „Op de basisschool bijvoorbeeld hadden leraren veel te verliezen. Je komt je collega namelijk niet alleen tegen op het werk, maar ook bij de bakker. Misschien zit jouw eigen kind wel bij hem in de klas.”

Tegelijkertijd speelden er wel degelijk problemen op de school, maar de leraren wisten niet hoe ze die moesten verhelpen. Hoex heeft het opgelost door het team bij elkaar te brengen en het roddelprobleem te benoemen. „Dit kun je met een coach doen, maar ook als teamleider. Zeg: ik merk dat er geroddeld wordt, herkennen jullie dat? In mijn ervaring is eigenlijk niemand blij met een roddelcultuur op het werk. Wie weet wat er over jou gezegd wordt, als je er niet bent.”

Feedback geven

Hoex heeft het team geleerd hoe ze elkaar feedback kunnen geven, zonder ruzie te krijgen. Verder is roddelen niet helemaal uitgebannen, maar hebben de collega’s afspraken gemaakt. „Je mag best even stoom afblazen, als je het probleem daarna maar oplost”, vertelt ze. „Als je collega iets kritisch over een ander zegt, vraag dan of de persoon in kwestie dit al weet. Spreek je collega’s er dus ook op aan als ze roddelen, want je bent met z’n allen verantwoordelijk voor de sfeer in het team.”

Wat kun je doen tegen roddelen op kantoor?

1. Bespreek het in de groep, zodat niemand zich direct aangevallen voelt.
2. Wees je bewust dat roddels vaak gebaseerd zijn op vage veronderstellingen en aannames.
3. Realiseer je dat een relatief onschuldig gesprek snel uit zijn verband getrokken wordt. Je collega’s doen er namelijk graag een schepje bovenop.
4. Maak afspraken: spreek je collega’s aan op roddelen.
5. Even klagen mag, maar houd het niet bij praten alleen. Los het probleem op.
6. Denk je dat er over jou geroddeld wordt? Zoek de bron en confronteer hem of haar.