Redactie Metro Geld & Carrière 4 jun 2018, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Zo sleep jij vandaag die toffe baan binnen

Elke maandag helpt Metro jouw carrière op weg met verhalen over de arbeidsmarkt. Vandaag: Ga op zoek naar de klik in een sollicitatiegesprek. „Jouw gesprekspartner wil niet alleen weten of je goed bent in je werk, maar ook hoe jij bent als collega.” 

Wat zijn de meest gemaakte fouten tijdens een sollicitatiegesprek? Experts Freek van Kraaikamp en Sabine Pieters vertellen wat het vaakst fout gaat en hoe je dat zelf kunt voorkomen.

1. Vragen uit je hoofd leren

Een gesprek dat stroef loopt is de nachtmerrie van elke sollicitant. Je komt ten slotte met een doel: die baan binnenhalen. „En dat is juist een grote valkuil”, vertelt loonbaanadviseur Freek van Kraaikamp. „Hoe meer je erin gaat alsof het een wedstrijd is, hoe groter de kans dat het gesprek moeizaam verloopt.”

Van Kraaikamp werkte tien jaar als recruiter en maakte talloze sollicitaties mee. Hij vertelt dat kandidaten vaak vergeten dat een sollicitatie een gesprek is, geen ondervraging. „Die fout heb ik zelf ook weleens gemaakt”, geeft hij toe. „Je bereidt moeilijke vragen voor en voert een soort toneelstukje op. Maar zodra de vragen veranderen, loop je vast.”

Hij traint sollicitanten het gesprek aan te gaan. „Ga er niet heen alsof je koste wat kost die baan wilt bemachtigen, maar zie het als een gesprek om te ontdekken of jij en de organisatie goed bij elkaar passen”, vertelt hij. „Bedenk vooraf wie jij bent, wat je kunt en wat je wilt. Lees de vacature goed, verdiep je in de website en stel daarna vragen waar jij een antwoord op wilt.”

Vragen stellen helpt je ook in die goede mindset te komen, vertelt sollicitatietrainer Sabine Pieters van Sollicitego. Zij ziet vaak genoeg dat mensen niet durven door te vragen. „Terwijl je op die manier een streepje voor hebt. Door vragen te stellen krijg je niet alleen informatie over je toekomstige werk, maar laat je ook blijken dat je oprecht geïnteresseerd bent in het bedrijf.”

2. Onpersoonlijke introductie

De voorstelronde van een sollicitatiegesprek is voor veel mensen ongemakkelijk, merkt Pieters. Volgens de coach zijn er drie dingen waarover je moet vertellen: je ervaring, je motivatie en iets persoonlijks. „Veel mensen laten één van de drie weg, soms zelfs opzettelijk. Vaak is dat het persoonlijke deel.”

Waarom zou je vertellen dat je hardloopt en drie kinderen hebt? Het gaat toch om de baan, denken veel mensen. Daarom hebben ze het in de introductie alleen over hun professionele ervaring. Toch zijn persoonlijke details erg belangrijk. „Jouw gesprekspartner wil niet alleen weten of je goed bent in je werk, maar ook hoe jij bent als collega. Hij wil weten of jullie een ’klik’ hebben en is op zoek naar overeenkomsten in persoonlijkheid of interesses. Dat kan bijvoorbeeld een gezamenlijke hobby zijn.”

Behalve het persoonlijke, vergeten sollicitanten vaak hun motivatie. Ze vertellen wel dat ze de functie graag willen uitvoeren, maar niet waarom ze dat juist in die organisatie willen doen. „Dit is vaak zo bij mensen die gewoon zo snel mogelijk een baan willen”, vertelt Pieters. „Het maakt ze niet uit bij welk bedrijf. Ook dan helpt het weer om vragen voor te bereiden. Als je laat zien dat je geïnteresseerd bent, heb je een sterkere sollicitatie.”

3. Te weinig onderbouwing

Een andere veelgemaakte misser is gebrek aan onderbouwing van je kwaliteiten. Van Kraaikamp: „Als jij vertelt dat je een teamspeler bent, wil een recruiter weten waar dat uit blijkt. Klinkt simpel, maar dit gaat zo ongelooflijk vaak fout.”

Je kunt dus beter vertellen over situaties waar jouw sterke punten uit blijken. Beweer jij dat je besluitvaardig bent? Noem dan een project waarin jij snel moest beslissen. Klantgericht? Vertel hoe jij een klant hebt geholpen en hoe hij daarop reageerde.

4. Verkeerde sturing

Elke sollicitant heeft wel een onderwerp waar hij liever niet over praat. Die studie die je niet hebt afgemaakt, de baan waar je bent ontslagen. Of misschien ben je nog wat onzeker over je vaardigheden als leider, maar weet je zeker dat je genoeg inhoudelijke kennis hebt. „De fout die veel sollicitanten maken, is die lastige onderwerpen meteen maar op tafel gooien”, vertelt Van Kraaikamp. „Dan ben ik er maar vanaf, denken ze. Het tegendeel is waar. Als jij begint over je leiderschapskwaliteiten, dan weet je haast zeker dat de recruiter daarop doorvraagt.”

Dat inzicht kun je gebruiken om het gesprek te sturen. „Begin juist over de zaken waar je graag over vertelt”, tipt Pieters. „Dat mag kort zijn, zo geef je de recruiter aanleiding om door te vragen. Noem bijvoorbeeld positieve eigenschappen waar je mooie voorbeelden bij hebt of begin over ontwikkelingen in jouw vakgebied waar je makkelijk over praat.”

5. Kleding

Het verschilt per branche en organisatie wat je het best aan kunt naar een sollicitatie. Sabine Pieters (Sollicitego): „Een accountant moet vaak in een driedelig pak verschijnen, maar solliciteer je bij bijvoorbeeld een gezondheidsorganisatie dan is een spijkerbroek met een jasje voldoende.”

Zorg dat de kleding schoon, netjes en ongekreukt is. Denk ook na over de kleur. Pieters: „Zwart en grijs zijn veilig. Wil je wat meer opvallen, kies dan voor ’betrouwbaar’ donkergroen of blauw. Pas op met rood en paars: de kleuren zijn nogal heftig. En in lichtroze kom je gauw ’soft’ over.”