Remco Visser Good vibes 26 nov 2015, 13:01

Leestijd: 5 minuten

Vitamines: niet altijd even gezond

In het najaar, met griep en verkoudheid op de loer, blijft het voor veel mensen verleidelijk om wat extra vitamines in te nemen. Vitamines en mineralen zijn namelijk gezond en dan kun je er dus nooit genoeg van binnen krijgen. Toch?

Fout. Het is namelijk een misverstand te denken dat het innemen van meer vitamines, mineralen of spoorelementen dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid beter is voor de gezondheid. Sterker nog; overdosering kan zelfs leiden tot averechtse effecten. Zo kan het langdurig innemen van zogenaamde antioxidanten, zoals bèta-caroteen, leiden tot een verhoogde kans op longkanker.

Tijd dus om de vitamines en mineralen die helpen bij het verhogen van je weerstand, onder de loep te nemen.

Vitamine A

Belangrijke bronnen voor vitamine A zijn lever, vis en boter. Groenten en fruit bevatten bèta-caroteen, een voorloper van vitamine A.

Tekort

Vitamine A zorgt voor een goede weerstand en bij een te lage inname hiervan zal de weerstand dan ook verminderen. Daarnaast kan een tekort een droge en schilferige huid en dof haar veroorzaken. Voordat er echter sprake is van een vitamine A-tekort moet iemand gedurende een langere tijd geen tot weinig voedingsmiddelen hebben gegeten die vitamine A of bèta-caroteen bevatten.

Bij een chronisch vitamine A-tekort ontstaat er een storing in het gezichtsvermogen.

Teveel

Te veel vitamine A kan leiden tot ‘hypervitaminose A’. Symptomen zijn onder meer gebrek aan eetlust, verminderd gezichtsvermogen, hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid, duizeligheid, spierpijn, oogafwijkingen, haarverlies en/of roodheid en schilferen van de huid. Tijdens de zwangerschap kan een teveel aan vitamine A bij daarvoor gevoelige personen de vrucht beschadigen.

Overdosering van vitamine A kan ontstaan als je gedurende een langere tijd meer dan 3000 microgram per dag gebruikt. Dit staat gelijk aan het eten van meer dan negen sneetjes brood met leverpastei per dag.

Vitamine B6

B6 is onder meer te vinden in vlees, eieren, vis, graanproducten, aardappelen en peulvruchten. Groenten, melk en kaas bevatten ook vitamine B6, maar in kleinere hoeveelheden.

Tekort

Als een volwassene te weinig vitamine B6 binnen krijgt, kan die persoon last krijgen van ontstekingen van de tong en de huid, depressie, verwardheid, vermoeidheid en aandoeningen van het zenuwstelsel.

Teveel

Hoge doseringen vitamine B6 kunnen leiden tot afwijkingen aan het zenuwstelsel. Daarnaast kan lichtgevoeligheid of een verslechtering van de geheugen- en denkprocessen optreden.

Voor vitamine B6 is een veilige bovengrens vastgesteld van 25 mg per dag. Deze hoeveelheid staat gelijk aan maar liefst 10 kilo aardappelen of 65 bananen.

Vitamine C

De belangrijkste bronnen van vitamine C zijn groente, fruit en aardappels. Vooral sinaasappels, aardbeien en rode paprika’s zitten boordevol vitamine C.

Tekort

De meest bekende ziekte als gevolg van een vitamine C-tekort is scheurbuik, vroeger berucht bij bemanningen van zeilschepen op lange routes. De verschijnselen van scheurbuik zijn eerst gewichtsverlies, slapeloosheid, grote vermoeidheid en een verminderde weerstand.

Teveel

Een teveel aan vitamine C zal met de urine het lichaam verlaten. Dit heeft een grotere belasting van de nieren tot gevolg. Daarnaast heeft vitamine C in grote hoeveelheden een remmend effect op de absorptie van koper en verhoogt het juist de absorptie van ijzer, waardoor er een grotere kans is op een teveel aan ijzer.

Vitamine C is tot 2000 mg per dag veilig. Om die hoeveelheid te bereiken moet je een slordige 33 sinaasappels wegwerken.

Vitamine D

Zonlicht is de belangrijkste bron van vitamine D. Ongeveer tweederde deel van de hoeveelheid vitamine D die je dagelijks nodig hebt wordt op deze manier aangemaakt. De rest komt uit de voeding.In Nederland wordt vitamine D aan margarine, halvarine en bak- en braadproducten toegevoegd.

Tekort

Vitamine D bevordert de opname van calcium en de opbouw van de botten. Wanneer vitamine D ontbreekt, verlopen deze processen trager, hetgeen kan leiden tot verweking van de botten (osteomalacie) bij volwassenen. Een tekort aan vitamine D kan op latere leeftijd osteoporose of botontkalking veroorzaken. Tot slot kan ernstig vitamine D-gebrek spierzwakte en spierkrampen veroorzaken.

Teveel

Een langdurige te hoge inneming van vitamine D kan schade aan hart, nieren en bloedvaten veroorzaken. Verder veroorzaakt een hoge inneming van vitamine D misselijkheid, slaperigheid, verminderde eetlust en obstipatie.

Koper

Koper komt vooral voor in orgaanvlees, zeevis, schaal- en schelpdieren, noten en graanproducten. Verder zijn groente en fruit en cacaoproducten bronnen van koper .

Tekort

Een kopertekort is bij de meeste mensen zeldzaam. Als het al voorkomt leidt een tekort tot bloedarmoede, vermindering van het afweersysteem en botafwijkingen, zoals osteoporose.

Teveel

Symptomen van een overdosering koper zijn een overmaat aan speeksel, pijn in de buik, misselijkheid, braken en diarree. Een teveel aan koper wordt meestal veroorzaakt door verontreiniging van voedingsmiddelen en/of dranken.

Seleen

Seleen is in bijna alle voedingsmiddelen aanwezig. Granen zijn over het algemeen rijker aan seleen dan groenten. Ook orgaanvlees (zoals lever en nier), vis en schelpdieren en paranoten bevatten veel seleen.

Tekort

Bij een tekort aan seleen kan er een verstoring van de werking van de hartspier optreden.

Teveel

Bij een teveel aan seleen worden de haren en nagels broos. Er kan verlies van nagels en haren optreden.

De maximale veilige dosis voor seleen is 300 microgram seleen per dag. Dit komt overeen met drie kilo rijst of tweeënhalve kilo vlees.

Zink

Zink komt vooral voor in vlees, vis, haring, bruinbrood, peulvruchten en rijst.

Tekort

Bij een tekort aan zink kan er sprake zijn van groeivertraging, verminderde smaak en reuk, huidafwijkingen en nachtblindheid. Van zink is overigens, in tegenstelling tot vitamine C, wel wetenschappelijk bewezen dat het de lengte van een verkoudheid significant verkort.

Teveel

Langdurige inname van teveel zink kan leiden tot onder andere bloedarmoede en een vermindering van de weerstand. Wanneer er sprake is van een inname van een grote dosis zink in één keer treden onder andere misselijkheid, braken, buikkrampen en diarree op.

De maximaal veilige dosis voor zink is 25 mg per dag. Dit komt overeen met acht gebakken hamburgers.