Julia Osendarp Podcasts 6 dec 2024, 16:26

Leestijd: 5 minuten

Elles’ dochter belandde op de IC door alcoholvergiftiging, nu onderzoeken zij en haar kroost: ‘Waarom drinken we zo veel?’

Moeder Elles de Bruin zag hoe een van haar dochters op haar 16e door een alcoholvergiftiging op de IC belandde en haar andere dochter dronken door de politie werd gevonden in de duinen. Ze maakten er samen de MAX-podcast Bezopen over en doken dieper in de materie rondom de normalisering van alcohol in deze maatschappij.

77 procent van de bevolking drinkt weleens alcohol, gemiddeld zo’n 7 liter per persoon per jaar. Wanneer drink je te veel alcohol? En weet jij wat er met je lichaam of brein gebeurt als je stopt met het drinken van alcohol?

Dochters liepen alcoholvergiftiging op

Journalist Elles de Bruin (61) en haar dochters Faye van der Wees (21, student) en Julia van der Wees (26, podcastmaker), maakten samen een podcast over alcohol. „Het was een emotionele zoektocht, waarvan ik en mijn dochters veel geleerd hebben”, aldus Elles.

Oudste dochter Julia (26) belandt door een alcoholvergiftiging op haar 16e op de intensive care. Ze drinkt tijdens een feestje sterke drank en loopt een alcoholvergiftiging op. Later blijkt dat de jongste dochter Faye tegen het comazuipen aanhikte. Daardoor moest haar zus een keer de ambulance bellen en een andere keer trof de politie haar dronken in de duinen aan.

Drinkgedrag ouders

Moeder Elles concludeert dat alcohol overal in de maatschappij is. De ‘5 in de klok’, wijn bij het avondeten, De Vrijmibo, biermerken die sponsoren, kerstpakketten met alcohol, televisieseries waarin wordt gedronken. Maar ook bij de vrienden en familiekring van Elles en haar dochters is alcohol aanwezig.

Eén of twee glazen alcohol per dag kunnen al leiden tot gezondheidsproblemen. Yvo Kortmann is maag-darm-leverarts en vertelt in de podcast dat alcohol niet normaal is. Hij vindt dat ouders kritischer moeten zijn op hun eigen drankgebruik als ze hun kinderen willen behoeden. Vooral de alvleesklier en lever krijgen klappen te verduren door alcohol. Maar er is ook een link tussen alcohol en dementie en sommige kankersoorten.

Meer jongeren met alcoholvergiftiging in het ziekenhuis

Nico van der Lely is kinderarts op de polikliniek voor jeugd en alcohol. Daar werd ook Julia destijds behandeld. De arts kan zich haar verhaal nog herinneren: volgens hem was de situatie van Julia levensgevaarlijk. Hij ziet een enorme toename in het ziekenhuis, namelijk jaarlijks duizend kinderen onder de 18 jaar met een alcoholvergiftiging. Twintig jaar geleden waren dat er vier per jaar.

Dat komt mede door de toename van het drinken van sterke drank, legt de dokter uit. Ook komt ‘Binge drinken’ tegenwoordig meer bij jongeren voor. Voor vrouwen betekent dat dat je vier alcoholische eenheden per twee uur drinkt, voor jongens is dat vijf. Een alcoholische eenheid kun je vergelijken met een glas bier. Oost-Brabant, de Achterhoek, Twente, West-Friesland en het Westland zijn de regio’s waar jongeren het meeste drinken. En vooral Wodka, likeur 43 en Bacardi zijn populaire drankjes.

Veranderde drankcultuur

Ninette van Hasselt van het Trimbos Instituut noemt twee levensfases waarin het meest gedronken wordt. Tussen de 16 tot 26 jaar en vanaf 50 jaar richting het pensioen. Elles vreest dat haar dochters tegenwoordig veel meer drinken dan zijzelf ooit deed. Maar dat is volgens Van Hasselt te verklaren door de verandering in de drankcultuur. Zo komt Elles meer uit de tijd van de ‘biercultuur’. En is de drankcultuur tegenwoordig meer gericht op sterke drank, drankspelletjes en vrouwen die ook veel drinken. Een cultuur die is overgewaaid uit landen zoals Ierland, Engeland en ook Scandinavië.

De dochters vragen zich in de podcast hardop zich af of hun ouders niet te streng waren in de omgang met alcohol. Elles wijt dat aan de IC-opname van Julia. „Je denkt echt dat je kind doodgaat.” Al denkt de moeder achteraf ook dat ze hun dochters beter hadden moeten voorlichten. Daar pleit ook Van Hasselt voor.

Industrie speelt op studenten in

Elles twijfelt nog even aan haar rol als ouder. Maar Van Hasselt noemt op dat alcohol overal in onze omgeving te zien is en de behoefte aan alcohol aanwakkert. Dat gebeurt ook op social media en via verkapte drankreclames via influencers.

Studenten zijn onder de jongeren wellicht de grootste ‘zuipschuiten’. Maar om die cultuur te veranderen, is er wel wat nodig. Mede omdat een groot deel van de inkomsten van studentenverenigingen uit de drankverkoop komt en de alcoholindustrie inspeelt op deze doelgroep. Studenten drinken vier keer zoveel als hun leeftijdsgenoten die niet studeren.

Waarom drinken we zo veel?

„Waarom drinken we zo veel?”, vragen moeder en dochters aan Marli Huijer, emiritus hoogleraar Publieksfilosfie. Volgens haar is dat fenomeen al eeuwenoud. „De mens wil ook een roes hebben. Je raakt remmingen kwijt en het maakt dat je jezelf wat vergeet, waardoor je onderdeel wordt van een groter geheel. Een sociaal iets, een verlangen om erbij te horen.”

Die roes willen mensen omdat ze exces of chaos opzoeken, volgens de hoogleraar. „We zouden willen dat je alles kan ordenen en het dan goed is. Het leven zo gezond mogelijk maken en dan hebben we geen problemen meer. Maar je ziet dat als er te veel ordening is, te veel rationele oplossing, te veel gericht op alleen maar gezondheid, dat daar meteen ook verzet tegen ontstaat.”

„Ik denk dat er een relatie is tussen hoe meer het leven geordend is, dat je ter compensatie op zoek gaat naar die roes.” Dat herkent dochter Faye: dat de lat hoog ligt voor jongeren en dat vaker uitschieten een gevolg kan zijn. „Maar de roes is eerder verwoestend dan opbouwend”, aldus Huijer. „We denken dan: ‘Daar moeten we volledig vanaf’. Het problematische is dat dat eigenlijk niet kan.” De hoogleraar denkt dat als je alcohol en tabak volledig zou doen verdwijnen, andere excessen volgen. „Dat is een onderdeel van wie wij mensen zijn.”

Normalisering in de samenleving

Moeder en Faye snappen wat Huijer zegt, maar geloven dat een beetje inmenging helpt. Bijvoorbeeld door alcoholprijzen te verhogen, strenge regels voor alcoholreclames en meer inzetten op preventie, zoals sommige beleidmakers opperen. Faye komt ook terug om de kritiek op haar ouders, die zij eerder te streng vond omgaan met alcoholgebruik. Maar deskundigen vertelden dat een strenge omgang met alcohol in de opvoeding werkt.

Faye en Julia concluderen dat de verandering richting sterke drank veel verschilt van toen hun moeder opgroeide. Maar volgens Elles en haar dochters is vooral het gesprek over alcohol belangrijk. „Voor iedereen speelt dit”, aldus Faye.

Vanaf vandaag is de zesdelige MAX-podcast voor NPO Radio 1 te beluisteren via NPO Luister en andere podcastplatforms. In het verlengde van de podcast presenteert Elles de Bruin met haar dochters de radio-uitzending Bezopen op maandag 23 december van 21.30 tot 23.00 uur op NPO Radio 1.

Verslavingsarts legt uit hoe langdurige klachten na recreatief gebruik partydrugs ontstaan én weer verdwijnen

Waarom je rokers herkent aan hun rimpels (plus meer dingen die je over rimpels wil weten)

Reacties