Erik Jonk Films & series 9 okt 2024, 18:11

Leestijd: 5 minuten

Als een vader zijn kinderen en vrouw slaat: ‘Geluk begint met niet meer bang zijn’

De kop boven dit verhaal is niet een goed bedoelde tip van Metro. Zo van ‘ah joh, geluk komt vanzelf wel als je niet meer angstig zit te trillen’. Nee. Het is een quote uit de film Het Boek van Alle Dingen. Dit drama is ‘enig’ om te zien, maar net zo schrijnend tegelijk, melden we alvast.

Die vader met z’n wapperende handjes (Daan Schuurmans) is om het koud van te krijgen, maar wekt ook boosheid op omdat dit achter voordeuren in Nederland ongetwijfeld nog gebeurt. Geluk? Me reet, denk je dan.

Het Boek van Alle Dingen draait vanaf morgen in de Nederlandse bioscopen. Metro bekeek het werk van regisseur Ineke Houtman (Toen Was Geluk Heel Gewoon, Dokter Deen) alvast, voor de Filmrecensie van de Week. In deze filmrubriek komen niet per se de grootste films aan bod, wel aansprekende of bijzondere onderwerpen. Zoals een papa die z’n kinderen en vrouw door het huis mept, vreselijk. Wat nou geluk?

Op zoek naar geluk in Het Boek van Alle Dingen

Dat maakt gelijk dat deze film niet zo geschikt is voor het héle gezin. Er is een leeftijdsadvies van 12 op geplakt en dat is wel terecht. Lange tijd kun je met deze film je geluk niet op – zo leuk – maar sommige scènes, als vader echt begint te koken van woede, kun je te jonge kinderen niet aandoen.

In Het Boek van Alle Dingen zie je de streng religieuze vader (Daan Schuurmans) van de 9-jarige Thomas, een mooie hoofdrol van de jonge Amsterdammer Brandon River Coene. Ze leven met moeder (Sallie Harmsen) en zus Margot (Aiko Mila Beemsterboer) in een prachtig tijdsbeeld: de jaren 60 zonder tv en amper een auto op de weg. Vader drukt met zijn eigen leefregels een grote stempel op het gezin. Dankzij zijn bijzondere verbeeldingskracht probeert Thomas om aan deze beklemmende realiteit te ontsnappen.

Ruimdenkende buurvrouw

Zo goed en zo kwaad als dat kan dan. Thomas heeft namelijk nog vaker de bibbers van pa, dan die heerlijke fantasieën. Vooral dankzij de ruimdenkende buurvrouw Van Amersfoort (Margo Dames) komt hij tegen zijn vader in opstand en trekt daar zowel zijn buurmeisje, z’n rebellerende tienerzus als volgzame moeder in mee. „Wat wil je later worden?”, vraagt de buuf die altijd ‘verdomd’ zegt en door andere buurtkinderen als heks wordt gezien. Thomas: „Gelukkig.” Daar weet mervrouw Van Amersfoort wel iets op: „Jongen, geluk begint met niet meer bang zijn.” Kijk, daar heb je kop van dit stuk weer.

Gaat Thomas ‘het geluk’ vinden?

Of dat leuke jochie Thomas het geluk kan vinden, laten we natuurlijk in het midden. Maar dat hij op zoek gaat is duidelijk, hij schrijft er met vulpen veel over over in een boek, dat Boek van Alle Dingen ‘vergeef vader nooit’). Thomas bidt in bed tot God dat zijn vader wordt gestraft. Tegen Jezus, die in zijn fantasie telkens verschijnt (ook een rol van Sallie Harmsen) roept hij „hé, ik wil je vader spreken!” Maar zijn eigen vader? Dit personage, door Daan Schuurmans geweldig als de boeman neergezet, houdt er volstrekt eigen gedachten op na. Boeken? Die zijn alleen leesbaar als ze over de Heer gaan. En geluk? „Het leven is een strijd. Geluk is alleen voor nietsnutten en slappelingen.”

Het Boek van Alle Dingen is niet alleen maar zware kost. De plagen uit de Bijbel zijn werkelijk prachtig in het verhaal verwerkt en die buuf is om van te houden. Een grote lach kan je niet ontgaan als Thomas in de kerk moet voorzingen en hij ‘Heer, verlos ons van de ellendige zondagen’ prevelt in plaats van ‘Verlos ons van ellendige zondaren’. De rapen zijn dan natuurlijk gaar (we houden het hier graag ook op jaren 60-taal), maar helaas de handen van pa ook weer los. De taal is sowieso leuk. Wat te denken van ‘blief je een glaasje ranja?’ en ‘ben je van Lotje getikt’?

Geluk versus huiselijk geweld

Maar dat geluk… het is lastig. Krijg je als kind eens een compliment van vader – de enige in anderhalf uur – schudt hij je de hand. Je zóu hem toch… Nee, de zoektocht naar geluk heeft alles in zich voor een echte familiefilm, maar daar is hij toch ook iets te heftig en te schrijnend voor. Huiselijk geweld en religieus fanatisme zijn tenslotte niet echt lekkere onderwerpen voor het jongste kroost met een bakkie popcorn in de bios.

Benieuwd of er veel mensen naar Het Boek van Alle Dingen gaan kijken. Opgepast: hij is tergend langzaam, maar dat past ook weer goed in het tijdsbeeld. De film is wél bezienswaardig (verdomd leuk zou buurvrouw Van Amersfoort zeggen), al zou hij op tv voor een misschien wat groter publiek niet misstaan. Wie weet volgt dat ooit nog. Huiselijk geweld is tenslotte niet iets typisch jaren 60, helaas. Goed dat daar aandacht voor is.

Beoordeling uit 5: 4

Metro’s Filmrecensie van de Week lees je op woensdagavond. Op donderdag verschijnen nieuwe titels meestal in de Nederlandse bioscopen (zoals Het Boek van Alle Dingen.). Verslaggever Erik Jonk kiest de films uit. Binnenkort vertellen we je meer over De Mannenmaker (met Katja Schuurmans die van sukkels echte kerels maakt).

Door Emmanuelle in 1974 met rode oortjes de bios uit, nu is het erotische drama terug

Veel discussie over euthanasie in de media en effect op jongeren: juist goed of gevaar voor copycat-gedrag?

Reacties