Erik Jonk Films & series 8 mei 2024, 18:08

Leestijd: 6 minuten

The Final: Attack on Wembley: hoe EK-finale nét geen totale maar wel een achterlijke ramp werd

Nog even en de strijd om het EK Voetbal in Duitsland barst los. Dat vorige toernooi ligt echter nog vers in het geheugen: een toernooi waarbij het qua supporters bij de finale in Wembley in Londen flink mis ging, maar het nog veel dramatischer had kunnen zijn.

Over het ‘gedoe’ rond die voetbalfinale is een bijna anderhalf durende film gemaakt, The Final: Attack on Wembley. Hoe iets nét niet helemaal misging, maar uiteindelijk wel op het gebied van racisme, is vanaf vandaag op Netflix te zien. Metro keek en huiverde voor de Filmrecensie van de Week. Want gedoe was het. Of achterlijk gedoe, oordeel zelf.

23.000 lege stoelen op Wembley

De finale van het EK 2020 ging tussen Engeland en Italië, maar werd op 11 juli 2021 gespeeld. Door de coronapandemie ging het toernooi, dat in meerdere Europese steden werd afgewerkt, in de zomer van 2020 niet door. De schrijver van dit stuk bezocht in Amsterdam Nederland – Noord-Macedonië, een poulewedstrijd die nergens meer om ging. Het was een dag van om 10.00 uur tickets afhalen, 12.00 uur een coronatest doen, om 15.30 uur door een tijdslot in het stadion zijn en op anderhalve meter zitten van degene waarmee ik Oranje bezocht.

Niet overal ging het hetzelfde. In Budapest zat het stadion ‘gewoon’ tot de laatste stoel vol, voor de finale in Wembley werden veel meer kaarten verkocht dan in de Johan Cruijff ArenA. 67.000 mensen zouden worden toegelaten, 23.000 stoeltjes bleven leeg.

Iedereen wilde naar Wembley, maar dat ging niet

Misschien begon daar alles wel mee. 23.000 lege Wembley-stoelen terwijl Engeland in eigen huis in de finale stond. De voetbalfans in het land hadden een trauma omdat geen enkele prijs sinds het wereldkampioenschap in 1966, ook op Wembley, gewonnen was. De pijn was altijd groot („als kind had ik op de trap voor het Engelse team zitten bidden”), maar nu kon er in het Home of Football wederom gewonnen worden. ‘Football’s coming home‘ klonk het over een stuk of triljoentriljard keer, nadat Denemarken in de halve finale verslagen was. Kort in beeld zie je in The Final: Attack on Wembley daarbij nog even scheidsrechter Danny Makkelie in beeld. De finale Engeland – Italië stond zelfs onder leiding van Björn Kuipers. Had Oranje toch nog wat…

Terug naar Wembley. Daar wilde dus zo’n beetje iedereen bij zijn en dat ging niet. Tickets gingen soms voor enkele duizenden ponden van de hand, maar ook talloze voetbalgekken zonder kaartje trokken naar de hoofdstad. Al in de ochtend begon het drinken (en drugsgebruik), in de middag werd het zuipen en raakten mensen totaal de weg kwijt. Anderen hadden juist wel de totale focus om hoe dan ook dat voetbalstadion binnen te komen, wat er ook zou gebeuren. De bom kon elk moment afgaan, zo voelde het voor autoriteiten die in The Final: Attack on Wembley het woord voeren.

‘In geen miljoen jaar de wedstrijd thuis kijken’

De docufilm volgt meerdere personen, van fans tot beveiligers en een persdame. „Ik had geen kaartje”, kijkt een jonge Brit terug. „Maar in geen miljoen jaar zou ik de wedstrijd thuis kijken.” De man ging met 2000 pond cash op zak richting Londen. Toen een kaartje kopen niet lukte („ik had er een maandsalaris voor over”), zocht hij zijn weg om gratis binnen te komen. Want tja, het kon gewoon niet zo zijn dat hij niet bij die finale was. Hij vertelt het alsof het volstrekt normaal is dat niets je in de weg staat om Wembley te bestormen.

Ook de Italiaan Gianluca speelt een rol in The Final: Attack on Wembley. Als vader, die met zijn gezin in Londen woont, had hij bedacht om met zijn dochtertje naar de wedstrijd te gaan. Stond dat kind daar in haar Italië-shirtje tussen duizenden gekke Britten op een station. Of dat nou zo’n goed idee was…

Bevrijding na corona

Deze kijker had bij het kijken wel met het meisje te doen. De supportersgekte rond die finale is ook wel enigszins begrijpelijk. Mensen voelden zich zo midden in de zomer weer even bevrijd van dat verdomde corona. Die jonge fan met z’n 2000 pond cash op zak vertelt dat hij maandenlang vooral depressief in z’n bed had gelegen. Nu mocht het weer, al waren gezondheidsdeskundigen over de toestand in en rond Wembley totaal niet te spreken. Daar ging het de Engelsen echter een dagje niet om. Het krijgen van een finalekaartje, daarom wél. Dat dat uitmondde in een bestorming van Wembley door zeker tweeduizend mensen en dat ‘de boel’ rond het stadion werd gesloopt: ach…

Hoe het uiteindelijk niet helemaal mis ging, ondanks dat mensen werden platgedrukt, is in The Final: Attack on Wembley mooi in kaart gebracht. Er is veel over nagepraat, want naast de gestoorde fans faalde ook de organisatie, hoe zeer elke ‘Sjakie Steward’ ook z’n best deed. Was het leeghouden van 23.000 stoelen niet een grote fout? Het bleek in elk geval voer voor al die mensen zonder ticket.

Wembley bijna al vergeten

Het bestormen van zo’n stadion zullen hooligans vast gaaf vinden. Denk je twee tellen na, dan is het eerlijk gezegd een achterlijke puinhoop die je in The Final: Attack on Wembley ziet. Wat absoluut achterlijk is: dat de finale een afzichtelijk, misselijkmakend racistisch staartje kreeg. Iets met jongens die penalty’s misten… Misschien bestaat karma wel, als je nog eens aan de uitslag van Engeland – Italië denkt.

Persoonlijk was ik dit gedoe rond supporters bij die finale 2020 al weer vergeten. Blijkbaar werkt het brein zo als iets net aan goed gaat. Op naar komende zomer dan maar. Ja, dan is deze voetbalkijker er toch ook weer bij, in Berlijn bij Nederland – Oostenrijk. Mét een kaartje, zonder coronatest.

Beoordeling uit 5: 3,5

Metro’s Filmrecensie van de Week lees je op woensdagavond. Op donderdag verschijnen nieuwe titels meestal in de Nederlandse bioscopen, soms op woensdag. Met The Final: Attack on Wembley kozen we een keer voor Netflix, de film is vanaf vandaag te zien. Verslaggever Erik Jonk kiest de films uit.

Een Bed & Breakfast vol liefde moest er eens van komen in de bios: ‘Argeloze zielige mensen’

Sting: als je spin binnen een paar uur een bloeddorstig monster wordt

Reacties