Pim Pauwels Films & series 2 aug 2023, 16:32

Leestijd: 3 minuten

Taalexpert verklaart het ‘dronken Nederlands’ in de film Oppenheimer

De film Oppenheimer blijft de gemoederen bezighouden. Niet alleen vanwege het enorme succes van de film, maar ook vanwege enkele fouten die in de film zitten. Zo zorgt het ‘Nederlands’ dat natuurkundige J. Robert Oppenheimer (gespeeld door acteur Cillian Murphy) in de film spreekt voor de nodige discussie. Want het lijkt eigenlijk meer op Duits, al weten Duitsers óók niet wat er wordt gezegd. Volgens een taalexpert is er een verklaring waarom we onze eigen taal niet herkennen.

Kwamen oplettende kijkers eerder al achter een opmerkelijke blunder bij het gebruik van de Amerikaanse vlag, ook de scène met het gebroken Nederlands valt op. Ontzettend leuk natuurlijk, een stukje Nederland in een Amerikaanse blockbuster. Maar al direct na de première hadden Nederlandse en ook Duitse kijkers kritiek op de scène waarin Oppenheimer een gastcollege geeft in Leiden.

Als natuurkundige gaf hij in 1928 enige tijd college in de universiteitsstad, hoewel Nederlands niet zijn moedertaal was. In de film wordt teruggeblikt op zijn collegedagen en het toont een scène waarin hij onze taal zou spreken. Of nou ja, als we het al Nederlands kunnen noemen.

Onverstaanbare toespraak van Oppenheimer in het Nederlands

In de film Oppenheimer wordt beweerd dat hij de gastles in het Nederlands geeft, maar weinig kijkers zijn daarvan overtuigd. Wie de film heeft gezien en Nederlands spreekt, kan het weten: dit was geen Nederlands. Bewust of onbewust? Kijkers zijn het daar niet over eens, maar wel is er overeenstemming over het feit dat het onverstaanbaar is.

Want wat acteur Cillian Murphy nou precies zei in zijn toespraak? Dat weet tot nu toe eigenlijk niemand. Het lijkt op het volgende: „Bij de botsing tussen een alfadeeltje en een atoom, veranderen de verschillende energieën de verbindingssoort, met name in de relatieve translatie.” Al is het maar de vraag of deze vertaling het voor menig bioscoopbezoeker begrijpelijker maakt.

@marjoleinspov

help #cillianmurphy #dutch #oppenheimer #foryou #fyp

♬ origineel geluid – marjolein w

Een blunder? Nee, het is juist realistisch

„Dronken Nederlands”, zo klinkt het vanuit Duitse kant. „Dutch is geen Deutsch!”, reageren kritische Nederlandse kijkers. Ook de Nederlandse student die in de film even later een vraag aan Oppenheimer stelt, zou onze taal allesbehalve machtig zijn.

Op sociale media is overigens ook bijval voor regisseur Christopher Nolan en zijn crew. Want aangezien de roots van de echte J. Robert Oppenheimer in Duitsland lagen en hij in korte tijd Nederlands leerde, is het niet zo raar dat hij met een zwaar Duits accent Nederlands moet hebben gepraat. In die zin hebben de filmmakers juist een realistische weergave gemaakt van zijn gastcollege, vinden sommigen. En dat past dan weer bij het realisme dat regisseur Nolan altijd nastreeft in zijn films.

Taalexpert reageert op ‘dronken Nederlands’ in Oppenheimer

Hoe dan ook, ook taalexperts houden zich inmiddels met de veelbesproken scène bezig. Zo zegt taalexpert Sylvia Johnson van het online taallesplatform Preply dat het erop lijkt dat regisseur Nolan willekeurige woorden uit de toespraak heeft geknipt, omdat de scène anders te lang werd. „Hierdoor kloppen de zinnen grammaticaal niet. Dit in combinatie met een sterk accent kan ervoor zorgen dat veel Nederlanders hun taal niet herkennen”, zegt ze.

Nu is het zo dat een verkeerde uitspraak in de meeste gevallen niet noodzakelijkerwijs hoeft te betekenen dat je niet begrijpt wat er wordt bedoeld. Zelfs met verkeerd uitgesproken woorden kunnen luisteraars vaak vertrouwen op de context van het gesprek om de bedoelde betekenis te begrijpen, zegt Johnson.

„Maar in het geval van de toespraak van Oppenheimer gaat het om kwantumfysica, wat een ingewikkelde wetenschappelijke taal is. Wanneer meerdere woorden buiten je woordenschat vallen, kan een toespraak of tekst lastig te begrijpen zijn.”

Fan ontdekt historische fout in populaire film Oppenheimer: ‘Ik ben de persoon die hierover klaagt’