Erik Jonk Films & series 13 apr 2022, 18:01

Leestijd: 6 minuten

Filmrecensie Louis: je soms kapot ergeren aan Louis van Gaal, maar vooral veel smullen geblazen

Louis van Gaal. Hoe anders dan met die drie woorden kan de filmrecensie over zijn persoon, zijn carrière en zijn leven beginnen? Niet.

Een documentaire over een interessant persoon wordt wel vaker gemaakt. Maar eentje die bij leven in zo’n beetje alle bioscopen in Nederland wordt gedraaid? Zeldzaam of nooit vertoond. En dan duurt de film Louis nog 2 uur en 8 minuten ook. „Da’s logisch”, zou een andere en ons ontvallen voetbaltrainer hebben gezegd als hij in de huid van Louis van Gaal zou zijn gekropen. We kunnen er niet omheen. Louis is natuurlijk Metro‘s Filmrecensie van de Week.

Louis van Gaal heeft film al vier keer gezien

„Ik kijk heel graag naar mezelf”, zei de bondscoach maandagavond bij Pathé Tuschinski in Amsterdam tegen de massaal uitgerukte pers. Daar was de première van Louis. Zonder blikken of blozen stelde Louis van Gaal dat hij zijn eigen film al drie keer had gezien. En die avond ging hij er voor de vierde keer gewoon weer lekker voor zitten. Ook Metro deed dat. En eerlijk is eerlijk: ondergetekende was echt wel benieuwd. Als je je hele leven bent opgegroeid met Van Gaal in het stadion en op de buis, komt de vraag vooraf vanzelf op. Ga ik nog iets nieuws zien?

Naast veel bekende beelden en momenten uit het leven van Louis van Gaal, is het antwoord gelukkig ja. En daarmee is Louis ook bezienswaardig voor de bioscoopbezoeker die niet per se voetballiefhebber is, maar wel benieuwd naar een verhaal over een bijzonder mens. ‘De totale mens achter een ongekend voetbalfenomeen‘ staat er zelfs op de filmposter.

Van Himalaya en coronapatiënten tot Louis van Gaal

Behalve Van Gaal zelf, heeft Geertjan Lassche daarvoor gezorgd. Dat is niet zomaar een filmmaker. Lassche heeft een oeuvre om U tegen te zeggen. Zo haalde hij als onderzoeksjournalist voor tv allerlei onthullingen over Jorge Zorreguieta, de vader van koningin Máxima, boven water. Stelde hij misstanden in de adoptiewereld aan de kaak. Filmde hij op meer dan 8 kilometer hoogte in het Himalaya-gebergte. En oogstte hij twee jaar geleden veel bewondering door Frontberichten te bedenken, de serie vanuit de ziekenhuizen waarbij zorgmedewerkers zich in coronatijd zelf filmden. Frontberichten werd later zelfs bewerkt tot film.

Daarmee zijn we er wat het werk van Geertjan Lassche betreft nog lang niet. Maar iets zegt dat drie jaar – want zo lang duurde het – Louis van Gaal volgen misschien wel minstens zo’n zware opgave was als het filmen in het hooggebergte.

Louis volgt ‘het fenomeen’ uit Amsterdam langs al zijn clubs. Met Ajax, Barcelona, AZ, Bayern München en Manchester United trainde Van Gaal niet het minste rijtje. Altijd was er aandacht en altijd was er wel wat. De voetbalman laat regelmatig vallen dat het beeld wat over hem algemeen bekend is (toptrainer en tegelijkertijd een rare, zelfingenomen man) gecreëerd is door ‘zijn vrienden van de media’. Maar ja, hij was er met zijn vaak bijzondere optredens altijd zelf bij. Dat hij bij Ajax lang geleden zijn wereldberoemde ‘ben ik nou degene die zo slim is, of ben jij zo dom?’ tegen een journalist riep bijvoorbeeld: de media heeft het niet bedacht. En toch, de waarheid zal wel ergens in het midden liggen.

‘Het is wel allemaal top wat ik doe’

Louis van producent DOXY en co-producent Omroep Max start in Portugal, waar Louis van Gaal met zijn vrouw Truus van Gaal – Opmeer grotendeels woont. Hij golft en slaat twee prachtige ballen, vindt hijzelf (of er 148 takes voor nodig waren weten we niet). „Wát een báááál”, juicht Louis. „Het is wel allemaal top wat ik doe.” Het is Louis van Gaal ten voeten uit. Om je – tijdens deze film – soms kapot aan te ergeren, want een rare kwibus is het regelmatig. Zelf zegt hij: „Ik ben niet de gemakkelijkste persoon om mee om te gaan. Dat weet ik ook wel. Als ik een fout maak, dan was ik toen ik die fout maakte niet in de veronderstelling dat het een fout was.”

Dat klinkt bijna als Johan Cruijff, niet de beste vriend van Louis van Gaal. Over hem zegt de man die Rinus Michels als zijn idool zag: „Cruijff de beste? Cruijff is niet de beste. Qua resultaat ben ik dat. Ik heb het meest gewonnen.” Welkom in de (gedachten)wereld van ‘het fenomeen’. Zo gaat het in de film regelmatig. Kenners zullen veel van zijn woorden nog in het hoofd hebben zitten. Soms is het tenenkrommend (dat geschreeuw voor duizenden fans, in welk land dan ook, als hij weer eens ‘de béste’ was). Dan weer om te lachen, vaak ook gewoon leuk om weer eens terug te zien en van een flink ‘oh ja-gehalte’. Een voorbeeld daarvan is de boycot door de verenigde sportpers van jaren geleden in zijn glorieuze Ajax-tijd, wegens ‘totaal onacceptabel schofterig gedrag’.

Wat de film Louis echt bezienswaardig maakt

Hoe leuk (of minder leuk) die ouwe meuk allemaal ook: de minder bekende kanten van Louis van Gaal zijn het meest bezienswaardig. Geertjan Lassche kreeg natuurlijk in de schoot geworpen, al klinkt dat hier wat wrang, dat de trainer twee jaar geleden prostaatkanker kreeg en hij Van Gaal tot in het ziekenhuis mocht volgen. En ook het feit dat de voormalige gymleraar opeens weer bondscoach werd. Lassche kreeg zijn hoofdrolspeler echter écht aan de praat en nam hem mee naar plekken die we niet eerder zagen. Dat maakt Louis ook mooi.

Zijn ouderlijk huis bijvoorbeeld, door Louis van Gaal bezocht met zijn broer Gerard. Hier werd zijn vader ziek toen de jongste van het gezin van acht kinderen nog maar 6 jaar was. Van Gaal vertelt over zijn pa, die na een ziekbed van zes jaar op z’n 53ste stierf. Ook haalt hij met zijn dochters Brenda en Renate herinneringen op aan zijn eerste vrouw en hun moeder, Fernanda. Als gezin woonden zij in het Noord-Hollandse Avenhorn en daar stierf Fernanda aan kanker. Ze was nog maar 39 jaar. Dat Fernanda haar laatste adem ‘s nachts uitblies toen Van Gaals ogen tijdens het waken even waren dichtgevallen, zit hem tot op de dag van vandaag totaal niet lekker.

Tegengas tegen het fenomeen

Is het allemaal hosanna tijdens Louis? Gelukkig niet. We zien een aanvaring tussen Louis van Gaal en Jeroen Pauw, na een uitzending van Op1. Tijdens ontmoetingen met ere-voorzitter van Bayern München Uli Hoeness en voormalig wereldster Luís Figo, bij Barcelona door Van Gaal getraind, zeggen zij recht in z’n gezicht wat zij werkelijk van hem vonden. Met respect overigens, dat wel.

Niet iedereen zal die dik twee uur makkelijk trekken. Daarvoor heeft Van Gaal te veel lovers en haters. Pure voetballiefhebbers zullen vooral smullen. Tip: blijf in ieder geval tot het einde zitten. Met de een na laatste scène heeft Geertjan Lassche qua beeld namelijk het mooiste voor het einde bewaard. Het fenomeen in een soort van Pausmobiel. Wat een schitterende scène die helemaal past bij – we eindigen natuurlijk weer met die drie woorden – Louis van Gaal.

Beoordeling uit 5: 3,5 (voor de ware voetballiefhebber 4).

Metro’s filmrecensie van de week lees je elke woensdag rond 18.00 uur. Op donderdag verschijnen nieuwe titels altijd in de Nederlandse bioscopen (soms ook op woensdag, zoals Louis). Verslaggever Erik Jonk kiest er wekelijks eentje uit.

Filmrecensie: met Waar is Anne Frank is tóch weer iets nieuws bedacht