Erik Jonk Films & series 23 sep 2021, 19:11

Leestijd: 10 minuten

Elise Schaap zegde hoofdrol Mijn Vader Is Een Vliegtuig eerst heel snel af

Elise Schaap schittert morgenavond op de rode loper bij de première van Mijn Vader Is Een Vliegtuig. Het heftige verhaal is de openingsfilm van het 41ste Nederlands Filmfestival in Utrecht. Metro zocht de steractrice – al zou ze dat woord zelf niet snel in de mond nemen – op. We spraken over haar heftige rol, die ze niet zomaar aannam.

De eerste ontmoeting tussen Elise Schaap en Metro was in 2008. We spraken haar in een kleine kleedkamer-caravan op een voormalig militair vliegveld in Luxemburg. Zij speelde een van de hoofdrollen in de grote film Bride Flight, over tientallen Nederlandse jonge vrouwen die in 1953 met een gedenkwaardige KLM-vlucht hun verloofden in Nieuw-Zeeland achterna vlogen om met hen te trouwen. Elise Schaap was derdejaars student aan de Toneelacademie in Amsterdam en stond opeens tussen grote namen als Rutger Hauer, Willeke van Ammelrooy, Pleuni Touw en de ook nog jonge Anna Drijver. Het gesprek in die caravan werd haar eerste interview ‘met een grote krant’.

Elise Schaap werd veelgevraagd actrice

Niet dat Elise Schaap nog piepjong was. Ze had er als twintiger al een eerdere studie communicatiewetenschappen opzitten namelijk. Maar ze zat dus nog in de schoolbanken, onder meer bij Yentl & De Boer („allebei”). Nederland kende haar nog niet. Moet je nu zien, als veelgevraagd en bewonderd actrice. Films als Wat Is Dan Liefde, Weg Van Jou en Ferry volgden. Series als Undercover (de Netflixhit), Soof: een nieuw begin en Familie Kruys werden een groot succes. Ze viel op in de musicals Into the Woods en – als Rachel Hazes – Hij Gelooft In Mij. En schitterende onophoudelijk met typetjes in Nieuw Zeer en De TV Kantine. Elise Schaap is een type dat haast ongemakkelijk wordt van zo’n imposante rij. Want eenmaal op de interviewstoel bij hotel Arena, buiten in een Amsterdams zonnetje, begint ze zelf al over die ontmoeting met Metro in 2008. „Dat ik gewoon nog op school zat hè? Zo lang geleden, wat geestig, wat grappig”, zegt de deze week 39 jaar geworden geboren Rotterdamse. „Ik was echt groen als gras.”

Verhaal Mijn Vader Is Een Vliegtuig

De openingsfilm van het Nederlands Filmfestival (24 september – 2 oktober) Mijn Vader Is Een Vliegtuig is gebaseerd op de debuutroman van Antoinette Beumer. Zij won met haar boek – ook weer deels gebaseerd op haar eigen leven – de Hebban Debuutprijs van 2018. Nu regisseert Beumer de film, na eerdere hits als De Gelukkige Huisvrouw, Soof en Rendez-Vous, ook zelf. Mijn Vader Is Een Vliegtuig gaat over Eva (Elise Schaap), die alles lijkt te hebben: een gezin, een succesvol bedrijf en het huis van haar dromen. Als haar moeder Liz Snoijink) plotseling aan een hartstilstand overlijdt, ontdekt ze dat haar leven bestaat uit leugens en geheimen. Eva, die amper of geen verdriet over haar dode moeder heeft, wordt steeds angstiger en begint de grip op de werkelijkheid te verliezen. Als ze besluit contact op te nemen met haar vader (de schitterend acterende Pierre Bokma), die al meer dan dertig jaar in een psychiatrische inrichting verblijft, blijkt dat het begin van een onthutsende ontdekkingstocht naar het verleden.

We kunnen als Metro nog veel meer over het drama Mijn Vader Is Een Vliegtuig en het soms verbijsterende personage van Elise Schaap vertellen… maar ga maar gewoon kijken. Er zullen veel vragen in je hoofd blijven hangen. Wat we nog wel kunnen melden: het is niet voor niets de openingsfilm van dat 41^e Filmfestival, waar volgende week vrijdag de Gouden Kalveren worden uitgereikt. Je hebt zomaar kans dat maandag Elise Schaap en Pierre Bokma tussen de genomineerden staan. Al moeten we de acteurs van het zeer geslaagde De Veroordeling over de Deventer moordzaak niet uitvlakken.

De twijfel van Elise Schaap

Had je Mijn Vader Is Een Vliegtuig ook gelezen?

Elise Schaap: „Ik twijfelde eerst, maar heb ik het toch gedaan. Het voelde daarna als een fijn naslagwerk, al is de film anders. Ik vond het fijn dat ik me er op kon beroepen. Regisseur Antoinette Beumer zei het tegen me: ‘Lees het nou maar’. Eva’s paniek en fysieke sensatie staan heel goed in het boek beschreven.”

Gerenommeerde acteursnamen als Maarten Heijmans, Lisa Smit en Hannah Hoekstra zijn ook in Mijn Vader Is Een Vliegtuig te zien. Opvallend: zij spelen betrekkelijk kleine rollen.

Elise: „Fantastisch dat ze allemaal wilden meedoen. Antoinette kon ze door haar eigen grote naam aan zich binden. De flashbacks met Maarten en Lisa als mijn vader en moeder zijn heel kort, maar zo sfeervol en knap gedaan. De beelden zijn bijna unheimisch. Ze geven qua gevoel en sfeer goed weer wat er aan de hand is. Heel knap dat dat bijna zonder woorden wordt neergezet.”

Hoe kwam jij met Antoinette Beumer en de film in contact?

„Ik werd via een castingbureau zoals dat gaat benaderd. Ik kreeg het script en dacht ‘Mijn Vader Is Een Vliegtuig, nou ja, beetje vage titel; geen idee wat het is’. Ik was een tournee aan het doen en aan het draaien voor Familie Kruys. Eerlijk gezegd heb ik het script me een half oog bekeken en de rol meteen afgezegd. Ik had even geen zin om er auditie voor te doen. Toen stuurde Antoinette me een app. Ze vroeg of ik het toch wilde lezen en was heel benieuwd wat ik ervan vond. Nou ja, als de regisseur het zelf rechtstreeks vraagt, dan ga je het natuurlijk wel lezen. En toen dacht ik ‘wow, wat een mooi script…’ Maar ook: ‘Ik weet niet of dit iets voor mij is’.”

Een niks aan de hand-personage

Veel mensen zullen hebben gedacht: Elise Schaap gaat eens iets heel anders doen. Iets wat je ‘nooit van haar verwacht’. Maar eerlijk gezegd: jij doet zoveel. Ik verwacht zo’n rol als Eva óók van jou.

Elise: „Ja? Wat fijn. Maar na het lezen van het script zag ik allemaal actrices voor me die het zouden kunnen spelen. Ik ga geen namen noemen, want volgens Antoinette hebben sommigen van die namen ook auditie gedaan. Na tien jaar acteren weet ik ondertussen een beetje waar mijn kracht ligt. Bij de typetjes, in het groteske en het tragikomische. Ik dacht serieus ‘blijft er genoeg van de rol over als ík die aanvlieg?’. Bij elke rol heb ik gezonde spanning of het allemaal wel goed gaat komen, hoor. Maar bij Eva heb ik getwijfeld en me afgevraagd of ik wel ‘zwaargewicht genoeg’ was om zoiets te kunnen dragen. Antoinette Beumer zei dat ze het juist interessant vond om mij de rol te laten spelen omdat zij die zwaarte niet wilde. Ik moest juist iets van opgeruimdheid en er is niks aan de hand in het personage brengen. Die lichtheid in zo’n zwaar verhaal pakken, vind ik natuurlijk reuze-interessant. Daar kon ik wel iets mee en heb tijdens de rit nooit gedacht ‘oh, waar ben ik aan begonnen’. En nu zitten we hier…”

Je speelt dus Eva, die deels gebaseerd is op het leven van de regisseur zelf. Dat moet bijzonder zijn geweest.

„Nogal. Ik vroeg aan Antoinette ook in hoeverre ik haar écht moest spelen en vroeg gekscherend of ik een krulletjespruik op moest.”

View this post on Instagram

A post shared by Antoinettebeumer (@antoinettebeumer_)

„Gelukkig was het zo helemaal niet. In het boek heeft Antoinette ook veel gefantaseerd met de werkelijkheid. Zo werd het fictie en de film ook nog eens een afgeleide van het boek. Zij heeft daardoor bij mijn spel nooit gehad dat zij naar zichzelf zat te kijken, helemaal niet.”

Elise Schaap en Stefan Rokebrand

De man van het personage van Elise Schaap is ook al een bijzondere keuze. Stefan Rokebrand was al eens Soldaat van Oranje, later de overleden rockster en kunstenaar Herman Brood. Momenteel laat hij weer een héél andere kant van zichzelf zien. Die van kapitein Von Trapp in de musical The Sound of Music.

Elise: „Haha, hartstikke leuk toch? Zo sta je in het Circustheater in Scheveningen en zo op de set van Mijn Vader Is Een Vliegtuig. Ik vind Stefan een indrukwekkende verschijning. En wat ik terugkreeg van mensen die de film al hebben gezien, is dat men het een verademing vindt om hem als mijn man te zien. Dat ze geen acteur zien die ze al in dertien eerdere films voorbij hebben zien komen. Het klikte tijdens de audities.”

En hoe vond je het zelf om terug te kijken naar die Eva, met haar soms holle, donkere blik?

„Het blijft altijd vreemd om jezelf terug te zien. Maar waar ik bij Bride Flight in het begin echt nog met samengeknepen billen naar het witte doek zat te kijken, kan ik het steeds beter loslaten. Nu kon ik zelfs naar de film an sich kijken en meegaan in het verhaal. Ik zit niet meer zo op mezelf te letten en me af te vragen wat ik allemaal aan het doen ben. Ik zag nu Eva, niet mezelf.”

Gelukkig maar.

„Ja, ik zou niet met haar willen ruilen.”

Je noemt zelf Bride Flight. Maar je had toen als jonge actrice ook bijna alleen maar kanonnen om je heen.

„Nou… toen stond ik echt strak van de spanning. Op de eerste draaidag, dat was toen in Luxemburg, had ik niet eens tekst. Maar ik stond te beven als een rietje. En dat terwijl ik Rutger Hauer de hele opnameperiode niet eens heb gezien. Het werd ook een ervaring om nooit te vergeten, want na Luxemburg gingen we naar Nieuw-Zeeland. Dat was surrealistisch omdat ik als gezegd in mijn derde schooljaar zat. En dan opeens in een hele grote Nederlandse speelfilm staan met heel veel budget, het voelde als erop of eronder. Zo van: ‘Ik ben nu uitgekozen, nu moet ik het waarmaken ook’. De jaren erna voelde ik steeds dat ik mezelf moest bewijzen. Gelukkig ben ik daar nu vanaf, daar ben ik heel blij om.”

Mijn Vader Is Een Vliegtuig en het Filmfestival

Terug naar Mijn Vader Is Een Vliegtuig. Jullie openen het Nederlands Filmfestival. Heb je dat al eerder meegemaakt?

„Nooit, nee nog nooit. Maar jeeh, wat een eer. En ik ben heel blij dat we dat podium krijgen. Hoe dan ook, dit is een kleine auteursfilm. Nu genereren we veel aandacht en kan ik alleen maar hopen dat hij goed bekeken wordt. Ik weet ook dat het geen film als Soof is (daar speelt zij ook weer in vanaf december, red.), dus ik ben er heel erg nieuwsgierig naar.”

Elise Schaap werd in 2014 genomineerd voor het Gouden Kalf beste vrouwelijke bijrol in de art house-film Afscheid van de Maan. Of zij een schoorsteenmantel in haar huis heeft, weten we bij Metro niet. Wel dat een Gouden Kalf op die eventuele schoorsteenmantel ontbreekt. En tja, we schreven het hierboven al, het zóu zomaar eens kunnen gebeuren; al wordt er geen onderscheid meer tussen mannen en vrouwen gemaakt en is er dit jaar één beeldje in plaats van twee door een filmacteur of -actrice te winnen.

Denk je weleens over zo’n Kalf na?

„Het schiet een enkele keer door mijn hoofd, maar ik wil er niet te veel aan denken. Als ik mezelf afvraag wat ik nu écht heel graag wil, dan is het antwoord hele mooie films maken. Zo’n beeldje zou vervolgens een kers op de taart zijn. Maar wat ik bij in dit geval héél erg hoop, is dat Mijn Vader Is Een Vliegtuig een gouden film wordt.”

Mijn Vader Is Een Vliegtuig is na het filmfestival in Utrecht vanaf donderdag 30 september in heel Nederland in de bioscoop te zien.

Tijd voor een filmavond: Mamma Mia 2 staat eindelijk op Netflix