Erik Jonk Entertainment 24 mrt 2025, 15:39

Leestijd: 6 minuten

Het klinkt bijna raar, maar musical Elisabeth kan (al bijna) zonder Pia Douwes

De musical Elisabeth hoort bij Pia Douwes en Pia Douwes hoort bij Elisabeth. Tot gisteren bij de première van de nieuwste versie dan, of nou ja: bijna. We gaan hier de grote dame van de Nederlandse musical niet even met pensioen sturen natuurlijk, maar er is een aangepaste invulling bedacht én een nieuwe ster heeft zich aangediend.

Albert Verlinde Theater is de producent van de zoveelste Elisabeth, de musical over keizerin Sisi (1837 – 1898) van Oostenrijk. Deze Elisabeth van Beieren bevond zich op haar 16e plotseling in hoffelijke kringen, door te trouwen met keizer Franz Joseph. Ze kwam nogal gruwelijk aan haar einde toen zij tijdens een wandeling in Genève door anarchist Luigi Lucheni met een vijl werd doodgestoken. Hoe bruisend en vaak ook verdrietig Sisi’s leven was, kun je op NPO Start ook zien in een geweldige serie (liefst vier seizoenen Sisi, door Metro omschreven als ‘rooie oortjes’-reeks).

Musical Elisabeth komt ‘bij de mensen thuis’

Albert Verlinde noemde Elisabeth vorige week in Vandaag Inside „het grootste wat hij op theatergebied heeft gedaan”. Hij vergat daarbij even de locatie-musical Dagboek van een Herdershond, dat qua vorm nog een veel groter spektakel was. Maar Verlinde doelt waarschijnlijk op de grootste als ‘reizende musical door het land’. Het is mooi dat grote producties weer meer ‘bij de mensen’ langskomen, hoe handig die locatiestukken voor makers ook zijn. Les Misérables was in 2023 ook een goed voorbeeld dat met een file aan trucks door het land ging. Elisabeth gaat tot eind oktober, halte Alkmaar, zelfs op pad met 26 castleden en een live-orkest van 15 ‘man’.

Het was 1992 toen Elisabeth in Wenen in wereldpremière ging. Je raadt vast wie de hoofdrol vertolkte: Pia Douwes (nu 60 jaar, toen een eind-twintiger). Vanaf 1999 was de titel, jawel mét Pia Douwes, in Scheveningen te zien. Elisabeth ging de hele wereld over, maar was in Nederland verder alleen nog als concertvoorstellingen bij paleis Het Loo en paleis Soestdijk (2017 en 2018) te zien. Wel weer met eh… Pia Douwes. En nu is deze grote dame terug met een Elisabeth-tournee in eigen land, terwijl zij de keizerin ook nog speelde in onder meer Essen, Berlijn en Stuttgart. Het leverde haar in 2022 op het Musical Awards Gala de Oeuvre Prijs voor haar internationale carrière op.

In gala naar Elisabeth

Het moge duidelijk zijn dat ‘half’ bekend Nederland gisteren in gala kwam opdraven om Pia Douwes in het DeLaMar Theater in Amsterdam aan het werk te zien. Zelfs de inmiddels bijna 80-jarige oorspronkelijke componist Sylvester Levay uit Hongarije zat in de zaal en viel Douwes na afloop geëmotioneerd even in de armen.

Wat we te zien kregen? Een nieuwe versie, ook dat valt aan het werk van Albert Verlinde en de Vlaamse regisseur Frank van Laecke (hij deed ook de oorlogsmusical 40-45) te prijzen. Waar Pia Douwes en collega-hoofdrolspelers Elisabeth als personage tot nu toe van ‘doek open’ tot ‘doek dicht’ speelden, is nu ruimte gemaakt voor een jonge keizerin voor de pauze (Danique Dusée) en Sisi op wat oudere leeftijd na de break. Dat werkt goed bij deze al zo vroeg geëmancipeerde vrouw, die vocht tegen de hofetiquette en haar paleis „een kerker” noemde. Eerlijk gezegd doet Elisabeth heel erg aan prinses Diana van Groot-Brittannië denken. Hoe zeer zij beiden alle glamour en alle regeltjes in hun levens ook verachtten, waren zij toch supersterren. Nog een gelijkenis: Sisi bezocht ‘gekken in een ziekenhuis’, terwijl Diana zich anderhalve eeuw later bekommerde om aidspatiënten.

Hoog niveau enkele acteurs in Elisabeth

In een soort van atelier-achtige setting wordt de levensloop van Elisabeth in deze nieuwe versie geschilderd. Een setting waarin heel wat sigaretten worden opgestoken trouwens. Dat hebben we een tijdje niet gezien, iets van een tijdsbeeld neerzetten? In Elisabeth speelt de dood een belangrijke rol. Die van de moord door de anarchist, als openingsscène, net als die van haar 2-jarige dochter Sophie (tyfus) en 30-jarige zoon Rudolf (zelfmoord), die door de draak van een schoonmoeder altijd bij zijn moeder werd weggehouden.

De Dood is ook een personage, net als in alle vorige versies van Elisabeth. We zijn dan meteen bij het ‘waarom’ je deze musical in het land zou kunnen gaan bekijken. De voorstelling laat je eerlijk gezegd niet met een brok in je keel naar huis gaan, maar het zijn enkele acteurs die zó’n hoog niveau halen, dat musicalfans gerust een kaartje kunnen kopen.

De genoemde Dood wordt neergezet door Milan van Waardenburg en qua zang en spel is de 31-jarige Limburger krankzinnig goed. Over de grens zag men zijn talent al, want hij speelde vorig jaar de hoofdrol in Les Misérables op West End in Londen (net als in de al genoemde Nederlandse versie). Ten tweede valt William Spaaij in zeer positieve zin op als anarchist – verantwoordelijk voor de dood van Elisabeth – en als personage dat het verhaal aan elkaar praat. Spaaij brengt dat boos, als anarchist, tot soms bijna laconiek en dat is bijzonder prettig om naar te kijken.

De nieuwe Pia Douwes

Maar we staan hier toch ook even stil bij Danique Dusée, de 24-jarige jonge Elisabeth. Zij studeerde afgelopen jaar pas af aan haar musicalopleiding (de Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg) is en bij wijze van spreken linea recta richting Elisabeth gelopen. Zij zorgt voor een zeldzaam goed debuut. Deze musical heeft best wat muziek dat gedateerd aanvoelt, wat ook geldt voor teksten als „Frans handelt onbesuisd” en „ferm en fris uit de veren” (gaap).

Maar gelukkig is daar natuurlijk ook Mijn leven is van mij, een musicalsong voor de eeuwigheid. Als Danique Dusée het lied voor de pauze zingt, wordt de voorstelling tijdens de première korte tijd stilgelegd. Dit omdat de ovatie voor deze nieuwkomer zo hard is en lang aanhoudt, dat we hier kunnen spreken van een privé-opendoekje (een open doekje is een applaus tijdens de voorstelling). Het zou zomaar kunnen dat het oog van de Musical Awards-jury meteen al op deze Danique Dusée gevallen is, maar daar gaat deze Metro-wijsneus niet (meer) over.

En Pia zelf dan?

Tja, ook Pia Douwes zingt een gedeelte Mijn leven is van mij. Het applaus vanuit de zaal is welgemeend, maar veel minder indrukwekkend als bij de jonge Danique. Als Douwes in oogverblindende witte jurk in beeld verschijnt is er gerust een groots onthaal en dat verdient zij ook. Toch doet haar zang – het oogt alsof het van diep moet komen – vermoeden dat het goed is dat deze grote dame de kar niet meer de volle twee uur trekt.

Daarvoor hoeft Pia Douwes zich met een carrière waar je U tegen zegt allesbehalve te schamen. Maar het is bijna gek om te beseffen dat Elisabeth ook zonder haar kan. Nog een besef: Danique Dusée zal, als zij daar voor open staat, Sisi nog wel wat vaker op haar musicalpad vinden.

Beoordeling uit 5: 3,5

Elisabeth is tot en met eind oktober te zien in 21 theaters in het land.

Liesbeth heeft bewust geen kinderwens en maakte een docu: ‘Ik hoef me toch niet te verantwoorden?’

Droombaan: kleine Dana uit Peru is nu hoofd entertainment van Disneyland Paris

Reacties