Erik Jonk Entertainment 2 okt 2023, 18:01

Leestijd: 5 minuten

Recensie De Tocht: alleen voor de Elfstedentocht-plaatjes ga je al, musical vooral een beleving

Gek idee bijna: iedereen tot 30 jaar heeft de Elfstedentocht niet of nauwelijks bewust meegemaakt. Met musical De Tocht heb je nu kans om toch iets van die onvoorstelbare sfeer te proeven of wat over de tocht der tochten – zoals ie heet – te weten te komen. Metro bezocht gisteren de première.

4 januari 1997 was het, dat de laatste Elfstedentocht werd verreden. De toen 29-jarige Henk Angenent uit het Zuid-Hollandse Woubrugge werd als winnaar de held van Friesland. Angenent verscheen gisteren bij de première van De Tocht in Leeuwarden op de blauwe loper. De eregast wordt in november 56 jaar en dat zegt natuurlijk veel.

Sowieso waren veel oud-schaatsers op die loper aanwezig. Metro spotte in ieder geval Sven Kramer, Erben Wennemars, Michel Mulder, Annette Gerritsen en Bob de Jong.

Jarenlang voortraject De Tocht

Wat niet buiten kan, doe je dan maar binnen, hebben ze in Friesland gedacht na een eerste idee in 2014. Dat is een beetje kort door de bocht natuurlijk, maar toch. En dat ‘binnen’ is er nu, en hoe. Metro bezocht al een persdag op 9 maart 2020 (het artikel lees je hier). Een week later lag Nederland door corona plat en De Tocht werd een paar keer uitgesteld. Uiteindelijk ging nog maar ruim een half jaar geleden de eerste heipaal de grond voor het nieuwe Friso Theater. Leeuwarden is nu een energie-zelfvoorzienend theater rijker, een gebouw bovendien met een draaiende ijsvloer van 2000 vierkante meter waarover de acteurs hun 200 kilometer Elfstedentocht schaatsen (knap dat alle acteurs dat nu zo goed kunnen). En dat na een start in het donker, zoals je op de beelden hieronder ziet.

Vrienden schaatsen De Tocht

De Tocht vertelt het verhaal van vijf vrienden die elkaar als kinderen op het ijs met handjes op elkaar (het is mooi in videobeelden te zien) beloofden om de Elfstedentocht samen te rijden als die er ooit zou komen. In 2023 klinkt in een persconferentie op tv – ook weer mooi in beeld gebracht als start van de musical – ‘it sil wèze’. De zestiende Elfstedentocht zal drie dagen later worden verreden.

Even voorstellen

Foppe Jonker wint deze tocht, maar de kijker volgt natuurlijk de vrienden. Nandi van Beurden (Metro sprak haar onlangs over De Tocht) is Annet, een voormalig kunstschaatstalent dat de groep bij elkaar haalt. Zij heeft daar een zeer goede reden voor, maar die laten we hier in het midden. Haar man Sjoerd (Wolter Weulink) rijdt mee, net als diens broer Pieter (Theo Martijn Wever) die hij al twintig jaar niet heeft gesproken na onenigheid over de boerderij van hun vader. René (Boy Ooteman) moet van Ibiza komen. Hij is een door corona failliet geraakte horecaman die zijn ellende lang voor zich houdt. Tot slot zien we Jolijn Henneman als documentairemaakster Kristien (reuzehandig bedacht voor een musical als De Tocht).

Tweede verhaallijn De Tocht

Buiten de vriendengroep is er een verhaallijn over Jelmer (Thijs Meester), die de Elfstedentocht wil uitrijden voor zijn overleden vrouw Boukje (Maike Boerdam). Jelmer heeft haar as op een nogal ongebruikelijke manier in zijn rugtas zitten, maar dat terzijde. Natuurlijk komen de verhaallijnen in de twee uur duren musical (zonder pauze) ergens samen.

Kwam het op zich mooie verhaal bij deze Metro-kijker binnen? Laat ik eerlijk zijn: nee, de brok in de keel ontbrak (wie weet hebben andere toeschouwers dat wel). Anderzijds snap ik scenarioschrijver Allard Blom, hij maakte al zoveel mooie dingen, wel dat hij van zo’n vriendengroep is uitgegaan. Soms voelt het echter wat langdradig en je voelt waar het allemaal heen gaat. Genoeg gezeurd verder, want De Tocht is desondanks zeer geslaagd. Alleen voor de prachtige, nee grandioze Elfstedentocht-plaatjes ga je al naar Leeuwarden (gezien de ticketverkoop zijn 85.000 mensen dat al van plan).

Twee voorbeelden van zulke plaatjes zijn de zonsopkomst op het Slotermeer en de befaamde tegeltjesbrug niet ver van de finish.

De Tocht is een beleving

Nogmaals: genoeg gezeurd. De Tocht is namelijk niet zozeer een musical en that’s it. De voorstelling is veel meer een beleving, die je tijdens het reizen naar Leeuwarden al kunt beginnen. Je kunt een app downloaden waarbij je kunt luisteren naar de voorbeschouwing op Radio De Tocht. Dione de Graaff en gasten als Erben Wennemars en burgemeester van Leeuwarden Sybrand Buma hoor je praten alsof de Elfstedentocht daadwerkelijk die dag wordt geschaatst.

Eenmaal bij het Friso Theater kun je je kaarten, als die klaar liggen, oppikken. Dat heet dan echter ‘startbewijs afhalen’. Binnen is een koelcel om de kou en de wind te voelen, het restaurant serveert stamppotten. Op bordjes die verwijzen naar de biertap staat ‘kald ketske’. Een dweilorkest speelt in de foyer, bij de première in elk geval.

Friese Figuranten

De voorstelling van De Tocht zelf is bijna een videoclip. De jonge kunstschaatsters zijn bijzonder goed en mooi is dat per voorstelling dertig Friese figuranten zich een slag in de rondte schaatsen om een ‘echt’ Elfstedentochtbeeld te krijgen.

De vijf hoofdrolspelers zijn bovendien prima, met tijdens de première Nandi van Beurden en Jolijn Henneman als uitschieters. Boy Ooteman zorgt met zijn grappige rol voor de nodige lucht in de voorstelling. Bij de goed gekozen botte broers valt op hoe goed Wolter Weulink echt kan schaatsen. Hij reed al eens een echte 200 kilometer, om geld op te halen voor stichting Spieren voor Spieren.

De Tocht is bijzonder

De Tocht is eigenlijk gewoon bijzonder. Je zou maar choreograaf zijn bijvoorbeeld en plotseling na moeten denken over het feit dat je acteurs bijna continu schaatsen dragen. Zelfs het meedoen van W.A. van  Buuren in 1986 (toen kroonprins Willem-Alexander) is handig in deze musical gefrommeld.

Leeuwarden verdient het om de voorstelling lange tijd in de stad te hebben. En mocht je als jongere denken ‘waar hebben die oudjes het bij de Elfstedentocht toch altijd over?’ Bij De Tocht krijg je grotendeels het antwoord. Al blijven de echte verhalen uit 1997, 1986, 1985 en al helemaal die van de ijskoude editie 1963 natuurlijk pas echt heroïsch.

Beoordeling uit 5: 4

Wil je meer over De Tocht weten? Kijk dan hier.

Sweet Dreams: au, wat waren ‘we’ vreselijke eikels tijdens het koloniale tijdperk

Reacties