Jan Vriend Entertainment 21 mei 2023, 18:02

Leestijd: 8 minuten

Keuzestress, eenzaamheid, werkdruk, de liefde; Francine Oomen richt zich op twintigers met boek en podcast

Ze had lastige puberjaren. Veel alleen, erg onzeker. Maar juist die tijd was de bouwsteen voor haar ‘Hoe overleef ik…’-serie, waarmee Francine Oomen haar lezers al jaren door de puberteit loodst. Met podcast en boek wil de schrijfster nu een gids zijn voor haar lezers van toen. „We moeten méér delen dan de opgepoetste buitenkant.”

Kijk uit het raam bij Francine Oomen in Middelie (bij Edam) en je ziet weilanden, sloten en schapen. Kippen scharrelen over het erf, haar kleinkinderen spelen in een vredig zonnetje. Bij de schrijfster/tekenaar is de rust van binnen ook terug. „Voor het eerst in mijn leven heb ik een goede relatie met mezelf”, vertelt ze in dit interview dat gaat over de ijkpunten in haar leven.

1960 Fantasie

Ze komt ter wereld in Laren. Daar wonen haar ouders in een gastenhuis in de tuin van haar grootouders. Francine is de oudste: later na haar volgen drie zussen en een broer. Haar vader werkt als chemicus bij Philips. Tot haar huwelijk was haar moeder kleuterleidster. Francine heeft veel eigenschappen van haar vader, zegt ze. „Vooral in fantasie, nieuwsgierigheid en het willen onderzoeken lijk ik op hem. En net als mijn moeder ben ik geen geordend type, maar heel associatief.”

1966 Buitenbeentje

Het gezin verhuist naar Eindhoven. „Ik ging met tegenzin naar school. Ik kon goed meekomen, maar vond het verschrikkelijk saai. Met mijn hoofd zat ik altijd ergens anders. Ik droomde, tekende en spijbelde. Op school ben ik altijd een buitenbeentje geweest. Ik was verlegen en onzeker. Omdat ik mezelf niet slim of leuk genoeg vond, was het moeilijk om vriendschappen aan te gaan. Ik dacht dat ik anderen niks te bieden had.”

1972 Uit elkaar

Haar ouders gaan uit elkaar. Haar vader krijgt een relatie met de buurvrouw, haar moeder gaat verder met de buurman. Met haar moeder verhuist ze naar Groningen. „Het was een grote schok om mijn vader kwijt te zijn en daar ineens een andere voor in de plaats te krijgen. Gescheiden ouders was in die tijd iets om je voor te schamen. Als je ouders uit elkaar waren, kwam je automatisch uit een slecht nest.”

Ze begint op het vwo. Alle vakken haalt ze, maar in de tweede klas struikelt ze over wiskunde. „Mijn stiefvader gaf me bijles, maar dat werkte niet. Ik heb geen rekenhoofd en hij was een autoritaire driftkikker. Het eindigde met een twee op mijn rapport en blijven zitten. Zonder met me te overleggen schreef hij me in bij een mavo. Daar heb ik vooral gespijbeld. Om te ontsnappen aan de moeilijke situatie thuis tekende en las ik veel. Omdat ik niemand had met wie ik mijn gevoelens durfde te delen, schreef ik dagboek. Het hielp me orde te scheppen in de chaos in mijn hoofd. Zo kon ik mijn gevoelens kwijt.” Die notities van een puber in nood zouden haar later goed van pas komen.

1976 Schetsboek

Terug naar Eindhoven, waar ze de havo haalt. „We woonden vlakbij een bos. In mijn eentje zwierf ik daar uren rond met een schetsboek en mijn dagboek. In de natuur voelde ik me veilig.” Na haar examen twijfelt ze tussen een studie psychologie en de Academie voor industriële vormgeving (nu Design Academy). Het wordt het laatste. „Voor het eerst vond ik school leuk. Het was hard werken, maar het was één grote speeltuin voor me.”

1984 Gladde praters

Aan het werk bij een reclamebureau in Zevenaar. „Alle clichés over het wereldje bleken daar waar: ik zat daar tussen gladde praters met zwarte BMW’s die in de doka aan me probeerden te zitten. Wat was ik blij toen mijn contract niet werd verlengd. Ik had geleerd dat ik nooit meer ergens van negen tot vijf in vaste dienst moest werken. Ik kan alleen creatief zijn als ik vrij en eigen baas ben.’’

Ze gaat als freelancer aan de slag voor een drukkerij, waarvoor ze onder meer concepten maakt voor kinderkartonboeken. Zo zet ze de eerste merchandising rond Dick Bruna op: kartonboekjes, Nijntje-behang, Nijntje-tapijt, Nijntje-stoffen en nog veel meer. Dan krijgt ze de kans om zelf een prentenboek te maken: schrijven én tekenen. Dat wordt een serie over het konijn Sammie Eigenwijs. Die is meteen een internationaal succes. „Ik deed wat ik het liefste wilde: kinderboeken maken.”

1987 Kinderen

Op haar 21ste ontmoet ze Erik, 20 jaar ouder dan zij. Hij is ontwikkelaar van nieuwe producten voor Philips, net als haar vader. „Ondanks het grote leeftijdsverschil wist ik altijd dat hij de vader van mijn kinderen moest worden.” Zo gebeurde het ook: ze krijgen twee jongens en een meisje. „Erik en ik zijn uit elkaar gegaan toen de jongste twee was, maar we hebben een heel goed nahuwelijk. We zien elkaar regelmatig, werken samen in de tuin en passen samen op de kleinkinderen.”

1998 Eerste zoen

Haar boek Hoe overleef ik mijn vakantie? verschijnt. Het wordt de eerste van haar Hoe overleef ik …?– reeks die uitgroeit tot een vijftiendelig mega-succes. Jonge lezers groeien samen met hoofdpersoon Rosa op en leren van haar worstelingen met haar ouders, eerste verliefdheid, liefdesverdriet, school en vooral met zichzelf. De serie slaat ook in het buitenland aan.

Het geheim? „Door mijn eigen jeugdervaringen wist ik waarover ik schreef. A rotten childhood is a writer’s goldmine . Ik ken de onzekerheid en de eenzaamheid die bij die leeftijd horen. De boeken vertellen pubers dat ze er niet alleen voor staan, dat iedereen in feite met dezelfde dingen struggelt en naar hetzelfde verlangt. De verhalen bieden handvaten, herkenning en humor.”

Elke nieuwe titel wordt een bestseller. Negen keer wint ze de prijs van de Kinderjury, zes keer de Jonge Jury. Maar prijzen uit de literaire hoek blijven uit. Jammer? „Ja, maar daar staat tegenover dat ik in 2003 het kinderboekenweekgeschenk mocht schrijven. Dat zie ik toch als erkenning uit die kring.’’

2001 Boerderij

Ze verhuist met haar kinderen naar haar boerderij. Na vijf jaar wordt ze opnieuw verliefd. Op een vrouw. „Voor mezelf was het een grote verrassing. Ik kwam erachter dat gender onbelangrijk is voor me, maar dat het gaat om de persoon. Voor anderen kan het een groot ding zijn, maar in mijn omgeving werd het geen ingewikkeld thema. Mijn vriendin en ik hebben een stuk van ons levenspad samen gelopen. Daarna heb ik nog vijf jaar een relatie gehad. Nu ben ik single. En voor het eerst is dat helemaal goed zo. Ik heb het fijn met mezelf.”

2013 Overgang

„In 2013 eindige mijn relatie. Ik voelde me in de steek gelaten en dat riep oude pijn op. Verlaten worden, afwijzing en de daarbij behorende zelfafwijzing zijn grote thema’s in mijn leven. In die tijd gebeurden er een heleboel moeilijke dingen tegelijk, die allemaal op diezelfde pijnknop drukten. Ik had te lang te hard gewerkt, zat in een writer’s block, mijn moeder overleed, een goede vriend maakte een einde aan zijn leven, mijn jongste ging het huis uit en daar kwam de overgang nog als een mokerslag overheen. Allemaal afscheid.” Ze stopt met werken en gaat in therapie. Daarna begint ze toch weer te tekenen en te schrijven. „Niet met een bepaald doel, alleen voor mezelf. Als uitlaatklep, als manier om dingen te begrijpen en te verwerken, net als vroeger.”

2017 Moeder

Die uitlaatklep leidt tot haar eerste boek voor volwassenen: Oomen stroomt over . Het is een persoonlijk verslag over haar overgangsjaren. Twee jaar later volgt Hoe overleven we?: een boek waarin ze op zoek gaat naar jongere versies van zichzelf en haar moeder. „Ik leerde ervan dat het niet moet gaan om een goede relatie met een ander, maar met mezelf.”

2023 TikTok

Op TikTok verschijnt een filmpje van een twintiger die het even niet meer weet. Als puber las hij de Hoe overleef ik? -boeken en hij vraagt zich af of Francine Oomen geen antwoorden heeft op zijn vragen van nu. Als ze op internet vraagt of er méér twintigers zijn die vastlopen, stroomt haar mailbox vol. „Gemeenschappelijke kenmerken zijn prestatiedruk en een gebrek aan verbondenheid. Er is veel eenzaamheid achter de opgepoetste buitenkant. In het onderwijs ligt de nadruk op kennis, maar kennis van jezelf zou op de eerste plaats moeten komen. Dat scheelt een hoop burn-outs en depressies.”

Met een podcast en een nieuw boek wil ze haar aanhang als vanouds praktische handvaten geven. „Zelf ga ik ook met de billen bloot.” De podcast is nu al te beluisteren, het boek Hoe overleef ik alles wat ik niemand vertel? verschijnt in september.

2028 Scheppen

Wat doe je over vijf jaar? „Ik geloof niet zo in plannen en uitstippelen. Ik denk niet: wat wil ik met mijn leven? Maar: wat wil mijn leven met mij? Toch wil ik nooit stoppen met scheppen, want dat is mijn natuur.”

Meester Leonie (34): ‘Als strafrechtadvocaat moet je hard zijn’