Erik Jonk Entertainment 19 apr 2023, 18:03

Leestijd: 4 minuten

Het Verloren Transport: trein vol ‘ruil-Joden’ op weg naar… niets

Ruil-Joden… Een lelijker woord heeft de Metro-recensent de afgelopen tijd niet gelezen. Het is echter het onderwerp uit de Tweede Wereldoorlog in het nieuwe filmdrama Het Verloren Transport. Hoe lelijk dat woord ook: het was in 1945 realiteit.

Het Verloren Transport is een Nederlands/Duits/Luxemburgse film met heel wat acteurs van Hollandse bodem. Hanna van Vliet van de succes-reeks Anne+ speelt een van de drie hoofdrollen. Maar we zien onder meer ook Bram Suijker (Vliegende Hollanders), Frieda Barnhard (nu ook op tv te zien in Dag & Nacht), Billy de Walle (zoon van ‘Stefan Sinterklaas’ als je begrijpt wat ik bedoel) en Dragan Bakema die onlangs harten van tv-kijkers veroverde als Pilatus in The Passion 2023. Omdat Saskia Diesing ook nog eens verantwoordelijk is voor de regie, is Het Verloren Transport Metro‘s Filmrecensie van de Week.

Uitleg Het Verloren Transport

Het onderwerp van deze film verdient meer een uitleg, dan alleen een bericht over ‘goed’, ‘matig’ of ‘slecht’. Want ruil-Joden, waar gaat dat over? Ondergetekende kende de term voor de film Het Verloren Transport nog niet. Voor wie dat ook geldt: in de Tweede Wereldoorlog waren in het concentratiekamp Bergen-Belsen geen gaskamers te vinden. De Joden die er verbleven werden door de nazi’s beschouwd als Austauschjuden, wat letterlijk ruil-Joden betekent. Nazi’s zagen in hen een kans om ze tegen het einde van de oorlog uit te ruilen tegen Duitse staatsburgers die in het buitenland gevangen zaten. Of deze ruil-Joden werden simpelweg geruild tegen harde cash.

Een paar dagen voordat Bergen-Belsen door de Engelse troepen zou worden bevrijd, zetten de nazi’s de aanwezige Joden snel nog op transport naar Theresienstadt. We hebben dan over in totaal 6800 ruil-Joden. Een van de treinen eindigde in niemandsland in Tröbitz. Vluchtende Duitse soldaten lieten het voertuig achter. Over deze trein, de Joden die niet wisten waar ze terechtgekomen waren, de plaatselijke bevolking en de aanwezige Russen van het Rode Leger gaat Het Verloren Transport.

Quarantainemaatregelen in 1945

De belangrijkste personages in Het Verloren Transport zijn fictief. In werkelijkheid waren er wel twee voormalige Joodse verzetsstrijders, Mirjam en Menachem Pinkhof, die het op 13 mei 1945 lukte om de quarantainemaatregelen in Tröbitz per fiets te ontvluchten. Je leest het goed ja, quarantaine in 1945. In de regio heerste na de komst van de Joden uit Bergen-Belsen namelijk een vlektyfus-epidemie. Het dorp werd hermetisch afgesloten tot de vlektyfus verdwenen was.

Voor wie dacht dat dat quarantainemaatregelen de afgelopen jaren waren bedacht door wereldleiders… ach laat ook maar. Interessant om te zien is het in elk geval. De bevolking liep ook 78 jaar geleden met mondkapjes rond.

View this post on Instagram

A post shared by Hanna van Vliet (@hannavanvliet)

Veroordeeld tot elkaar

Het Verloren Transport is losjes gebaseerd op die vluchtende Joden van toen. De belangrijkste persoon in deze film is de Joods-Nederlandse Simone, een rol van Hanna van Vliet. Zij verlaat de deportatietrein met haar zieke man en komt in het huis van de Hitlerjugend-tiener Winnie terecht (de Russen besloten dat de Joden de huizen van de plaatselijke bevolking mochten innemen). Niet dat wees Winnie een Hitler-aanhanger vanuit zichzelf is, daar is zij in de oorlog te jong voor geweest. De levens van de twee raken met elkaar verweven, maar ook met die van Vera.

Deze Russische scherpschutter is het type ‘kiezelhard’ en spreekt amper. Toch ontdooit Vera op enige manier, want om een of andere reden moeten ze het met z’n drieën in het dorpje ook zien vol te houden.

Het Verloren Transport vanuit de vrouw

Dat een verhaal uit de Tweede Wereldoorlog eens wordt verteld vanuit het perfectief van drie vrouwen, is prijzenswaardig. Maar is dit verhaal ook geloofwaardig? Dat niet, Het Verloren Transport voelt aan als totaal geromantiseerd. De drie hoofdpersonages komen behoorlijk snel tot elkaar, is maar zo’n voorbeeld daarvan.

Dat neemt niet weg dat dit drama tegelijkertijd ook een ‘mooie film’ is. Dat is vooral te danken aan het spel van de drie hoofdrolspeelsters. Hanna van Vliet overtuigt altijd wel. De zwijgzame scherpschutter wordt (in het begin) rokend als een schoorsteen ijskoud neergezet door Eugénie Anselin. Maar wat Metro betreft is Anna Bachmann de ster van Het Verloren Transport. Anna Bachmann is in werkelijkheid een twintiger, maar moet een Duitse tiener neerzetten. Dat doet zij vanaf de eerste seconde voortreffelijk.

Beoordeling uit 5: 3,5

Metro’s filmrecensie van de week lees je elke woensdag rond 18.00 uur. Op donderdag verschijnen nieuwe titels altijd in de Nederlandse bioscopen, zoals Het Verloren Transport (soms ook op woensdag). Verslaggever Erik Jonk kiest er wekelijks eentje uit. Volgende week iets héél anders: Zomer in Frankrijk, een onvervalste Nederlandse romcom over een vakantieliefde uit totaal onverwachte hoek. Natúúrlijk met Jan Kooijman.

Black Lotus: die Rico Verhoeven heeft lef, niet alleen in de kickboksring