Erik Jonk Entertainment 31 jan 2023, 18:01

Leestijd: 5 minuten

Musical Checkpoint Charlie: ‘s morgens wakker worden en je stad is je stad niet meer…

In een week waarin van alles te doen is om (niet gegeven) geschiedenislessen op scholen, gaat de musical Checkpoint Charlie net het land in. Laat een bezoek aan het theater dan maar een goede geschiedenisles zijn. Metro stapte gisteravond tijdens de première ‘de klas binnen’. En zag een indrukwekkend verhaal over die amper meer voor te stellen Muur in Berlijn.

Recensie: Checkpoint Charlie. Genre: musicaldrama. Van: Goedemorgen Theaterproducties. Gezien: première maandag 30 januari, theater De Stoep in Spijkenisse. Regie: Fons van Rongen. Liedteksten: Stef Bos. Dialogen: Fleur van Greuningen. Cast: Linda Verstraten, Sanne den Besten, Marleen van der Loo, Wim van den Driessche, Jeffrey Italiaander, Alex van Bergen, Job Bovelander en Pieter van Nieuwenhuyze.

Goed onderwerp, dat Checkpoint Charlie

Goed onderwerp, dacht deze Metro-verslaggever meteen. Checkpoint Charlie is een van die controleposten in de Berlijnse Muur (zie kader). En dan dat moment op zondagochtend 13 augustus 1961, toen Berlijn ontwaakte en niemand door de Koude Oorlog meer van oost naar west of andersom mocht. Zoveel Duitsers met net zoveel verhalen, die je allemaal in een musical kunt gebruiken (of een film, toneelstuk, boek, tv-serie of wat dan ook). En dat door één muur, die mensen verdeelde, maar ook verbond.

Van Soldaat van Oranje tot Checkpoint Charlie

Musical-uitvoeringen over de oorlog of de nasleep ervan hebben we natuurlijk vaker in de theaters gehad. Zo was daar De Tweeling naar het boek van Tessa de Loo. Er waren verschillende voorstellingen over Anne Frank en natuurlijk – nog steeds – die succesvolste Nederlandse musical aller tijden, Soldaat van Oranje. Checkpoint Charlie is een heel nieuw (fictief) verhaal over die niet te bevatten Berlijnse Muur en die ochtend waarop de stad opeens uit heel veel prikkeldraad bestond en waarin de befaamde Muur werd opgebouwd.

Die zondag in 1961 wordt meteen duidelijk door de eerste liedtekst van Stef Bos. Laat het maar aan hem over om te omschrijven dat die zomer de zon echt wel scheen, maar de warmte ver te zoeken was. Bijzonder voor een relatief kleine producent om iemand als Bos aan je te binden. ‘Kan slechter’, zullen we maar zeggen. Dat onderwerp Checkpoint Charlie zal ook die begenadigde artiest aangesproken hebben.

Berlijn een verscheurde stad

Dat de productie redelijk kleinschalig is, is wel duidelijk overigens. Acht acteurs, geen ensemble en geen live-orkest (muziek op band). Het decor is voor musical-begrippen eenvoudig en wordt door de acteurs zelf met de hand een paar keer van stand veranderd. Dat datzelfde decor een verscheurde stad verbeeldt, is wel treffend gevonden. Een stad vol inwoners die dachten dat ‘die muur’ maar tijdelijk zou zijn. Dat was ‘ie ook, alleen duurde dat tijdelijk uiteindelijk ruim 28 jaar.

Checkpoint Charlie leent zich om heel veel personages in een voorstelling te proppen. Gelukkig is daarvoor niet gekozen. We zien in Oost-Berlijn zangeres Lena en haar vriend die dromen van een wereldcarrière in de muziek. Lena’s vader is een groenteman die het leven in de DDR eigenlijk wel best vindt („in het westen is vast ook niet alles perfect”). En we zien er een oudere dame die oma wordt. In West-Berlijn, hoe schrijnend: haar dochter met kleinkind die zij niet mag bezoeken. Alleen zwaaien naar de andere kant is nog mogelijk. Feitelijk zal dit amper hebben gekund, maar goed, voor deze productie snappen we ‘m. En, aardige gevonden, we zien nog twee soldaten. Een Amerikaan (‘die de wereld zo wel lekker overzichtelijk vindt’) aan de westkant van Checkpoint Charlie, een Duitser in oost.

Zware kost, maar…

Het is zware kost natuurlijk, deze Checkpoint Charlie. Ruimte voor een vrolijke noot is er wel. Dat gebeurt vooral op de momenten waarop de Amerikaanse soldaat zijn moeder belt. Alex van Bergen is vooral qua timing bijzonder goed. In de meeste gevallen wordt er goed gezongen en het acteren is ruim voldoende tot goed (de ervaren musicalrotten Wim van den Driessche als groenteboer en Marleen van der Loo als oma).

Wat Checkpoint Charlie goed maakt, is het feit dat je na bijna twee uur achterblijft met de vraag: ‘hoe moet dat in hemelsnaam zijn geweest?’ En de gedachte dat zo’n muur nooit meer ergens mag verrijzen natuurlijk (al begon ene Donald Trump er niet lang geleden toch mee). Om terug te komen op die geschiedenisles: Checkpoint Charlie is voor hele middelbare schoolklassen iets minder geschikt dan Soldaat van Oranje. Laatstgenoemde titel heeft dat al dubbel en dwars bewezen en organiseert nog steeds scholierenvoorstellingen.

Ga Checkpoint Charlie maar zien

Voor wie van goede verhalen houdt: ga deze Checkpoint Charlie vooral zien. Dat verdient de voorstelling wel. Niet elk stuk kan als Les Misèrables (vanaf 5 maart) met vijftien (!) trailers het land door. Je ziet mensen met liefde, haat, radeloosheid, heldhaftige vluchtplannen, met doffe blik in de ogen, wegkijkers en – helaas – ligt ook verraad zoals zo vaak op de loer. „Dit ben ik niet, ik hoor hier niet”, gaf Stef Bos de twee uitblinkende hoofdrolspeelsters Linda Verstraten en Sanne den Besten als een van de teksten mee. Dat is raak, want zo zullen talloze mensen zich hebben gevoeld.

Beoordeling uit 5: 3,5

Checkpoint Charlie is tot eind april te zien. De speellijst met theaters en data vind je hier.

Jacob Derwig na serie nu in film KLEM: ‘Vraag me om Marius Milner te komen doen en ik zeg ja’