Lodewijk Asscher: ‘Er komen miljoenen extra vluchtelingen uit Oekraïne’
Oud-PvdA-leider Lodewijk Asscher buigt zich als adviseur voor de Europese commissie over de opvang van Oekraïense vluchtelingen. In Spraakmakers op NPO Radio 1 sprak hij hierover. Hij schetst dat er deze winter nog miljoenen extra vluchtelingen uit Oekraïne komen en dat ze, ook in de toekomst, niet allemaal huiswaarts keren.
Dit is in lijn met wat andere deskundigen over de Oekraïense vluchtelingenstroom zeggen. Zo stelde instituut Clingendael vorige maand dat de opvang „niet zo tijdelijk zal zijn” en dat „het aantal Oekraïense vluchtelingen waarschijnlijk nog toeneemt” in EU-landen.
Lodewijk Asscher: ‘We zijn sowieso nog jaren bezig’
Asscher denkt dat de samenleving nog onvoldoende beseft dat de toestroom aan vluchtelingen nog wel even gaat komen en wellicht blijft. „Het gaat nu vanuit Oekraïens perspectief beter in de oorlog, de Russen worden teruggedrongen. Maar er zijn miljoenen Oekraïners op de vlucht geslagen, waarvan 5,5 miljoen in andere Europese landen. De oorlog is al meer dan een halfjaar bezig. Waarom zou je ervan uitgaan dat mensen allemaal teruggaan? En terug willen?”
Hij vertelt dat de vernietiging in het land dusdanig groot is, dat het er voorlopig nog helemaal niet leefbaar is. „De belangrijkste boodschap is: de opvang is heel snel heel goed geregeld. Maar je moet ook gaan nadenken over de langere termijn. Hoe kunnen mensen aan het werk? Hoe kunnen kinderen naar school? Je moet zorgen dat mensen hun plek in de samenleving vinden.”
Asscher meent dat het onder Oekraïners niet per se een kwestie is van niet willen. „De meesten willen nog steeds dolgraag terug naar hun land, die willen het weer opbouwen. Alleen het kan eenvoudigweg niet. En een deel zal, zeker als je met jonge kinderen ergens een leven opbouwt, ervoor kiezen om hier te blijven. We zijn sowieso nog jaren bezig. En dan is het wel heel belangrijk om niet je kop in het zand te steken, maar te zorgen dat het je samenleving niet ontwricht en dat mensen een plek vinden en een bijdrage leveren.”
Volgens hem is het in het belang van Europa om goed voor Oekraïners te zorgen. „Ook om aan de Russen duidelijk te maken dat ze het niet via die weg kunnen winnen, door voor verdeeldheid in Europa te zorgen.”
Er komt een ‘gevaarlijke fase van de oorlog’ aan
Asscher zei eerder dat we „een gevaarlijke fase van de oorlog ingaan”. Hij legt in het radioprogramma uit wat hij hiermee bedoelt. „Komende winter wordt verwacht dat nog eens miljoenen mensen uit Oekraïne op de vlucht moeten, omdat verwarmingssystemen en waterleidingen kapotgebombardeerd zijn door de Russen. Het wordt daar waarschijnlijk voor heel veel mensen onleefbaar. De mensen die nu nog in die gebieden wonen zijn vaak de wat armere mensen, de mensen die niet eerder de mogelijkheid hadden om op de vlucht te slaan”, zegt hij. „Precies op een moment dat mensen in Europa er een beetje moe van zijn. Door de inflatie en de enorme energieprijzen hebben veel landen al zorgen genoeg.”
Het voormalige PvdA-Kamerlid denkt dat er twee dingen te doen zijn. „Zorgen dat arme mensen in Europa steun krijgen, in plaats van het gevoel dat zij de rekening betalen voor die oorlog. Dus: help ze bij die cost of living. Help ze om die inflatie te overleven. Neem maatregelen”, vindt hij. „En twee: investeer in echte integratie. Laat ze niet wachten, want dat zou weleens heel lang kunnen duren.”