Erik Jonk Entertainment 19 apr 2022, 18:33

Leestijd: 10 minuten

Les Misérables terug in Carré, Vajèn van den Bosch vocht tot tranen toe voor rol

„De legende is terug.” Met die woorden kondigde theaterproducent Hans Cornelissen de terugkeer van de musical Les Misérables naar Koninklijk Theater Carré aan. Tijdens een speciaal belegde ‘geheime persconferentie’ (zie kader onderaan) in datzelfde Carré, sprak Metro vandaag met twee van de al bekende hoofdrolspelers: Vajèn van den Bosch en Freek Bartels.

Voor wie dacht dat de Nederlandse musical Soldaat van Oranje al heel lang te zien is (eind deze maand de 3000ste voorstelling), kijk dan eens naar Les Misérables. Die ging in 1985 in première op West End in Londen en speelt daar nog altijd. Slechts door de coronapandemie werden de 36 achtereenvolgende Les Misérables-jaren onderbroken.

Les Misérables twee keer eerder in Carré

De onder veel theaterliefhebbers favoriete musical is inmiddels in 25 landen te zien (of te zien geweest), waaronder al twee keer eerder in Nederland. In 1991/1992 in Carré en het Circustheater in Scheveningen, onder meer met Paul de Leeuw, Henk Poort en Danny de Munk, de man die vandaag reageerde op beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag. In 2008 en 2009 keerde Les Misérables naar Carré terug en was de wereldberoemde titel ook in De Nieuwe Luxor in Rotterdam te zien. Met René van Kooten en – toen ook al – de jonge en net afgestudeerde Freek Bartels.

Les Misérables is een flinke stap met risico

Producent De Graaff en Cornelissen heeft Les Misérables van 1 tot en met 19 maart 2023 in Carré gepland. Dat lijkt kort, want de Nederlandse musicalfans zullen wel voor een avondje Amsterdam te porren zijn. Hans Cornelissen voelt ook dat het wel goed moet komen, maar toch. „Eerst de kaartverkoop afwachten. We kunnen nog beslissen of we daarna naar enkele theaters in het land reizen of dat we Carré verlengen.” Hij neemt met zijn kompaan Ruud de Graaff ook wel een risico, geeft Cornelissen toe. „Dat neem je met theater zonder subsidie altijd. Maar na corona gaat het leven nu weer door en daarin moeten we niet bang zijn. Gelukkig rijdt de trein weer.”

De producent was in theaters in ons land al goed voor 65 verschillende producties, waarvan tien zelf ontwikkeld. Cornelissen: „Les Misérables is een flinke stap, zelfs voor ons. Decors passen altijd in twee trailers. Die van Les Misérables moet uit Engeland komen en past in vijftien trailers. Normaalgesproken spelen ongeveer twintig mensen in onze producties, nu veertig. En een live-orkest heeft soms vijf muzikanten, in Carré hebben we er straks zestien.”

Bij Cameron Mackintosh eerst alleen maar kilte

Drie jaar terug had de man van de flinke stap het eerste contact met ‘de baas’ van Les Misérables, Cameron Mackintosch. Hij kreeg de Franse schrijvers Claude-Michel Schönberg en Alain Boublil zover hun werk in 1985 in Londen te laten opvoeren. Het bleek een gouden greep. Mackintosh is nog altijd de baas, maar kwam met nog veel meer wereldsuccessen. Wat te denken van de musicals The Phantom of the Opera, Cats en Mary Poppins? En de films Titanic en ET?

Hans Cornelissen kreeg deze grote naam niet meteen enthousiast. „Het eerste uur van ons eerste bezoek was niet ijskoud, maar kil was het wel. Ik vertelde dat veel Nederlandse acteurs dolgraag in Les Misérables wilden spelen. Of dat de sfeer veranderde weet ik niet, maar het gebeurde wel. Plotseling veranderde Mackintosh in een warme man. Hij werd enthousiast en bevlogen.” Daarmee was Cornelissen er nog lang niet. „Het doel was snel doorpakken. Maar ja, ik wil het woord eigenlijk niet meer noemen, Covid kwam in ons leven. Dat zou na twee maanden wel weer overwaaien, dacht ik nog. Les Misérables moesten we een jaar uitstellen. Toen acht maanden, weer een lockdown, de hele shit. De audities, dat was ook geen doen. Nederland was qua coronabesmettingen het slechtste jongetje van de klas, dus de Engelsen vonden ons eng. En video-audities zijn vreselijk. Er gaat altijd wel iets mis, dat wil je niet.”

Grote namen boeit producenten Les Misérables niet

Het kwam allemaal goed. En zo pakten – tot nu toe bekend – Milan van Waardenburg (Jean Valjean), Ellen Pieters (Madame Thénardier), Channah Hewitt (Fantine), Mark Roy Luykx (Enjolras) en Sem Gerritsma (Cosette) een grote rol. Net als de al genoemde Vajèn van den Bosch en Freek Bartels. Het Britse creatieve team gaat daarbij allesbehalve over één nacht ijs. Je kunt dan wel Vajèn van den Bosch en Freek Bartels heten en ‘tig’ hoofdrollen op je naam hebben staan, het boeit de Britten voor geen meter. Ze zoeken simpelweg de allerbeste voor elke rol. In Amsterdam zien we volgend jaar overigens hun ‘nieuwste’ versie, die in Londen sinds 2019 te zien is. Dat betekent dat de fameuze draaiende schijf in het toneel verdwenen is. Die was misschien ook wel een beetje uit de tijd.

Vajèn van den Bosch – eerder met een aangrijpend verhaal een van Metro‘s kandidaten in de serie Het Jaar Van, weet alles van het auditieproces, want zwaarder maakte zij niet mee. Ze straalt door de bekendmaking van Les Misérables, maar verscholen onder haar broek en sok zit verband. Ze ging in Hamburg tussen de coulissen rennend onderuit: enkel compleet dubbel. Daar speelt zij de hoofdrol van groene heks Elphaba in de musical Wicked, maar is nu voor enkele weken uitgeschakeld. Voor de aankondiging van ‘Les Mis‘ had ze zo mooi even tijd, en dat nog wel in de huidige thuishaven Amsterdam van de geboren Brabantse ook.

View this post on Instagram

A post shared by Vajèn van den Bosch (@vajenvandenbosch)

Vajèn kan op de fiets naar Carré

Vajèn van den Bosch kan dus prima op de fiets naar Carré volgend jaar. „Weet je dat ik vanmorgen toevallig heb opgezocht hoever het fietsen is?, haha. Het is 25 minuten. Varen kan zelfs, maar ik heb geen boot.” De Duitsers kunnen tot en met augustus van haar in Wicked genieten. „De dag na mijn première in Hamburg moest ik voor de auditie van Les Misérables weer naar huis. Dat was begin september. Toen De Graaff en Cornelissen belde dat ze die titel gingen brengen, dacht ik ‘shit, dit wil ik, dit móet ik doen’. Misschien is het wel een van de populairste musicals in de wereld. Bij de vorige versie in 2008 heb ik ook auditie gedaan, ik was toen 8. Dat kon toen voor de kleine Éponine en de kleine Cosette. De auditie ging heel slecht. Ik zong heel hard en toen de mensen vroegen of het wat zachter kon, kon ik dat niet. Het feest ging niet door. Toch dacht ik nu weer ‘als ik eens Éponine zou kunnen zijn’…”

Éponine is de verwende dochter van – voor de kenners – het in en in slechte herbergiers-echtpaar Thénardier. „Neeeheeee”, reageert Vajèn van de Bosch voor haar doen fel. Meteen weer vriendelijk: „Dat is zij alleen in het begin. Je ziet vooral een meisje van de straat en die heeft het thuis helemaal niet fijn. Ze is door die thuissituatie het liefst ook op straat en heimelijk verliefd op Marius (een van de leiders van de opstand in Parijs, red.). Éponine zet haar eigen behoefte en wil opzij om Cosette en Marius samen te brengen. Dat is toch mooi? En ze gaat ook mee de barricaden op, waarbij ze omkomt. Ik vind het een prachtige rol.” Een rol die Vera Mann in Nederland voor het eerst in Les Misérables speelde. Vajèn: „Ik ben stiekem heel groot fan van haar en zag Vera al als Peter Pan toen ik 3 was. En nu mag ik het zelf doen.”

Heilig geloof in Les Misérables

Vajèn van den Bosch is niet bang dat ze volgend jaar maart maar voor negentien dagen werk heeft en gelooft er heilig in dat Les Misérables straks wordt verlengd. „Zelf zou ik helemaal hieperdepieper worden als ik zou horen dat je dat er in Nederland weer naartoe kunt. Heel veel mensen hebben de film nu ook gezien, daardoor is het nóg bekender.”

„Ik had het zo erg gevonden als ik de rol niet had mogen spelen”, zegt de musicalster vanuit zichzelf. „Ja, echt erg.” Hoeveel de Engelsen eisen, dat heeft ze geweten. „Nou en of. Het eindigde met uitgelopen mascara en haren in de wind, dan weet je het wel. Ze zoeken iets speciaals, iets puurs en zitten daar bovenop. Bij mij moesten daar meerdere sessies van anderhalf uur overheen gaan en nog meer tranen. Ze wilden me tot een bepaalde kern krijgen. Op een gegeven moment zei ik ‘als jullie het nu niet zien, dan ben ik het niet’. Uiteindelijk moest ik helemaal met de billen bloot en kregen ze het voor elkaar dat ik een maskertje liet vallen dat volgens het Engelse team nog in de weg zat. Dat moest ook. Deze meid staat wel met haar hele hebben en houwen in de regen op straat On My Own te zingen. Dat ze ontzettend houdt van iemand die haar nog nooit heeft zien staan. Daar moet je ontzettend lelijk voor durven zijn. Je moet wat in jezelf naar boven halen en dat is wat anders dan je een beetje inleven.”

View this post on Instagram

A post shared by Freek Bartels (@freekbartels)

Bijzondere kennismaking met Freek Bartels

De verslaggever, toen nog niet zo lang bij Metro, en Freek Bartels leerden elkaar op een bijzondere manier kennen. Het was bij… Les Misérables. Een persreis brachten cast en pers in twee dagen in Parijs en bij de voorstelling in Londen. Bartels was nog totaal onbekend en in de trein nog eens behoorlijk brak ook. Dat moest ook een journalist zijn, concludeerde ondergetekende die informeerde voor welke krant Freek schreef. „Och ja, dat was wat”, weet ook de man die toen Enjolras, een van de jonge Revolutie-leiders op de barricaden was. „Ik had de avond voor de reis een feest vanwege mijn afstuderen. Ik was nog totaal bleu. Lang geleden alweer hè?”

Freek Bartels schopte het daarna ver, tot aan de rol van Jezus in The Passion toe. Ondanks zijn optreden in 2008 en 2009, moest hij net als Vajèn van den Bosch keihard werken om zijn rol te bemachtigen. Javert is hij dus, de slechterik die de musical lang op Jean Valjean ‘jaagt’. „Het creatieve Britse team wist wel dat ik Enjolras was geweest, maar het is een nieuw team en ze hadden me toen dus niet gezien. Ik heb gewoon, net als iedereen, gewoon auditie moeten doen. Het werd een gecompliceerd traject, maar het goede daaraan is dat zij alleen maar kwaliteit willen waarborgen. Ze zitten er werkelijk bovenop. Ik heb de luxe inmiddels dat ik soms word gevraagd, maar ik vond het wel lekker dat ik weer eens mijn stinkende best moest doen. En nog lekkerder als je de rol dan ook nog binnensleept.”

Les Misérables hoort in Carré

Net als collega Vajèn denkt Bartels dat Les Misérables langer te zien zal zijn dan 1 tot en met 19 maart. „Het lijkt me wel dat de kans groot is. Het feit dat we in Carré staan, maakt het al extra bijzonder. Daar waar het hoort en daar waar het met de musical in Nederland eigenlijk echt mee begonnen is.”

De kaartverkoop voor Les Misérables in Carré is vandaag meteen begonnen.

Kijkers onder indruk van docu Hitlers kindsoldaten: ‘Dapper dat de mannen het vertellen’