Pierre Oitmann Entertainment 13 nov 2021, 11:13

Leestijd: 7 minuten

Jochem van Gelder wil dat Sinterklaas gewoon weer kinderfeest wordt

Na twee decennia blaast presentator Jochem van Gelder zijn sinterklaasalbum Wild Geraas nieuw leven in. Enkele van de songteksten zijn wel gemoderniseerd. „De laatste jaren zong ik het woord ‘zwart’ al niet meer, maar maakte ik er iets anders van.”

Het is alweer twintig jaar geleden dat Jochem van Gelder furore maakte met de cd Wild Geraas, één van de eerste albums met moderne sinterklaassongs. Los van de traditionele liedjes uit de negentiende eeuw, die tot de dag van vandaag gezongen worden, was er in de daaropvolgende honderd jaar weinig nieuwe aanwas in het liedrepertoire rondom de Goedheiligman. Pas nadat Het Goede Doel in 1982 onder het pseudoniem Henk & Henk de single Sinterklaas, Wie Kent Hem Niet? maakte, kwam daar langzaam verandering in. De band schreef voor Kinderen Voor Kinderen in 1986 de hitsingle Ik Ben Toch Zeker Sinterklaas Niet en Henk Temming nam in 1991 zelfs een volledig album op, getiteld De Hulpsinterklaas. VOF De Kunst volgde twee jaar later, maar op incidentele liedjes van André van Duin en Ome Henk na was dat het ook wel. Jochem van Gelder vond dat het anders moest.

View this post on Instagram

A post shared by Jochem van Gelder (@jochemvgelder)

„Toen ik in 2000 het Feest van Sinterklaas presenteerde in de Jaarbeurs hoorde ik de traditionele liedjes”, vertelt Van Gelder terugkijkend op hoe zijn idee voor Wild Geraas destijds tot stand kwam. „Maar ik zag ook Jody Bernal en Ch!pz. Toen bedacht ik dat het leuk zou zijn om een combinatie te maken van hedendaagse muziek met sinterklaasteksten.” Met dit idee nam de voormalige presentator van Willem Wever contact op met een platenfirma. „Ik ging in eerste instantie voor één liedje naar Warner Music, meteen een serieuze platenmaatschappij. Met knikkende knieën kwam ik daar binnen.” De platenbaas van Warner zei dat het hem geen goed idee leek om één nummer uit te brengen; hij wilde een heel album maken met Van Gelder. „Ik viel zowat van mijn stoel.”

Jochem van Gelder door de jaren heen

In 1999 had Van Gelder al een album gemaakt behorend bij de honderdste aflevering van Willem Wever, een programma waarin de vragen van kinderen beantwoord werden. „Ik was wel zo onbescheiden om dat zelf te willen zingen”, lacht Van Gelder. „Als Sint aankomt wil ik hem als presentator in mijn programma graag zelf toe kunnen zingen met nieuwe liedjes. Daar vond ik het te leuk voor. Het opnemen van de Willem Wever-cd en het meeschrijven aan de teksten was een magisch proces om deel van uit te maken. Als je muziek een beetje leuk vindt, is dat het mooiste wat er is. Dat smaakte wel naar meer.” Wild Geraas was een enorm succes en bereikte de zevende plek in de Album Top 100. „We stonden boven Michael Jackson en Alicia Keys!”, weet hij nog. „Die hebben we ingelijst. Hoe uniek is het dat een zeer Sinterklaas liefhebbende presentator überhaupt de kans en het vertrouwen krijgt om te zingen?”

Wild Geraas werd twee jaar later opgevolgd door een tweede deel, maar het succes bleef uit. Desondanks zette Jochem van Gelder de toon voor hoe sinterklaasliedjes in de 21e eeuw moesten klinken. In zijn kielzog werden de hitlijsten ineens ieder jaar overspoeld met nieuwe nummers over het kinderfeest, gezongen door onder anderen Coole Piet, Viviënne van den Assem, Party Piet Pablo en Gebroeders Ko.

Piet-neutraal

Twintig jaar later verschijnt (Ge)Wild Geraas; een mix van de beste liedjes van de eerste twee Wild Geraas-albums, plus vijf opnieuw opgenomen nummers. Enkele teksten werden gewijzigd. „Piet-neutraal”, zoals hij zelf zegt. „In eerste instantie wilde ik Wild Geraas opnieuw uitbrengen omdat ik de laatste drie, vier jaar rond sinterklaastijd veel berichtjes via sociale media en mailtjes kreeg van ouders en leerkrachten die schreven: ‘We kennen de cd nog en we hebben daar vroeger veel plezier aan beleefd, want de muziek is tijdloos, maar we vinden de teksten wel wat lastig.’ Het hele land heeft een transitie doorgemaakt inmiddels, ook met dank aan het Sinterklaasjournaal, die wat dat betreft vooroploopt om de verandering te maken van Zwarte Piet naar Roetveegpiet. Dus: ‘Kun je de teksten aanpassen?’ De afgelopen jaren heb ik daarover nagedacht en getwijfeld.”

De presentator erkent dat het even geduurd heeft voordat hij inzag dat een volledig zwartgeschminkte metgezel van Sint Nicolaas een reliek van een andere tijd is. „Ik heb zelf ook die transitie moeten maken, daar ben ik heel eerlijk in. Toen de discussie begon, was ik in eerste instantie verbolgen. Waar zijn we mee bezig? Dit is de mooiste traditie die we als land hebben. Het heeft voor kinderen niks te maken met slavernij of discriminatie. Dat was de eerste reactie, maar je kunt een punt zetten of een komma. Als je een punt zet, is dat je mening en dat is het. Dan gaan de hakken in het zand: ‘Het is niet anders, het is een traditie, afblijven.’ Dat soort dingen. Maar als je een komma zet, ga je luisteren naar mensen die er problemen mee hebben. Volwassen en kinderen. Die verhalen kwamen steeds duidelijker door.”

Een verhaal in het bijzonder raakte hem. „Ik zag een gesprek met een moeder die zei dat haar kinderen uitgescholden werden voor Zwarte Piet. Een man reageerde dat Zwarte Piet nooit zo bedoeld was. De vrouw zei: ‘Het is misschien nooit zo bedoeld, maar dit is wel hoe het voelt en het voelt voor ons niet goed. We hebben er echt last van.’ Toen wist ik dat we hier serieus mee moeten omgaan. Het sinterklaasfeest moet voor alle kinderen prettig voelen. Ze moeten ernaar uitkijken en ervan genieten. Hoe groot is nou het probleem als we Zwarte Piet omdopen in een Roetveegpiet? Ik wil ook een dikke pluim geven aan het Sinterklaasjournaal. Die verdienen wat mij betreft een lintje voor hoe ze de discussie in goede banen hebben geleid. Ze hebben ons bij de hand genomen en gezegd: ‘Dit is hoe het nu gaat worden.’ Het doet geen afbreuk aan het verhaal. De traditie blijft net zo mooi.”

Lintje voor het Sinterklaasjournaal

De zanger zegt geen waardeoordeel te hebben over voor- of tegenstanders van Zwarte Piet. „Ik hoop dat we snel het feest kunnen vieren zonder gedoe eromheen. Zonder discussies in talkshows en zonder actiegroepen. Gewoon een feest voor kinderen.”

Nog een goed reden om (Ge)Wild Geraas juist nu uit te brengen, is vanwege het overlijden van Bram van der Vlugt op 19 december vorig jaar. De acteur, die zichzelf ‘raadgever van de Sint’ noemde, was sinds 1986 bij het kinderfeest betrokken en gaf de man in de tabberd en mijter een vriendelijker gezicht dan voorgangers als Jan Gajentaan (die de mantel tussen 1952 en 1963 op zich nam) en Adrie van Oorschot (waarnemende Nicolaas van 1965 tot en met 1985). „Hij wilde niks weten van de roe en de zak”, aldus Van Gelder. „Dat mocht niet in liedjes voorkomen.” Wat Van Gelder betreft is (Ge)Wild Geraas een eenbetoon van Bram van der Vlugt. De raadgever van het hoogste ambt in surprises complimenteerde Van Gelder vlak voor zijn dood nog toen de presentator voor de gelegenheid een baard aanmat. „Ik heb zijn zegen gekregen, dus ik kan nu met een goed gevoel die functie ook soms invullen.”

Eerbetoon aan Bram van der Vlugt

De eerste sinterklaasviering zonder Van der Vlugt voelt een beetje raar, vindt Van Gelder, maar hij is er toch nog een beetje bij op de plaat. Zijn stem is namelijk hergebruikt uit de originele opnames van Wild Geraas. Ook lacht de ‘enige echte’ Sinterklaas ons toe op de hoes. Het oorspronkelijke paard van Sinterklaas, Amerigo, wordt ook nog bezongen op het album, ondanks dat de schimmel in 2019 met pensioen ging (de originele Amerigo zelfs al in 2011). Sindsdien is Ozosnel de ros van de volksheilige. Of er ooit een volwaardige opvolger van de Wild Geraas-cd’s komt, laat hij in het midden. „Het moet wel een heel groot succes worden, mocht er een Wild Geraas 3 komen. Er gaat eerder op een andere manier iets rondom Sinterklaas gebeuren. Nog steeds wel muziek, maar met een andere invalshoek. Misschien volgend jaar.”

Sinterklaasintocht van start: zonder publiek, mét roetveegpiet en protesten