‘De 12’: lekker puzzelen op tv
RTL’s successerie ‘De 12’ heeft vanaf dinsdag een nieuwe reeks. Maar (bijna) alles is anders. De kracht is hetzelfde: De 12 van Schouwendam is een absolute puzzel.
De 12 van Oldenheim heette ‘de vorige’, naar twaalf Oldenheimbewoners die op mysterieuze wijze onafhankelijk van elkaar verdwenen. De RTL-productie werd een hit op Videoland (2017) en RTL 4 (2018). Hier moest een vervolg op komen, vonden makers en kijkers. Maar ja, de who dunnit was een afgerond verhaal. De dader was na vele puzzelstukjes bekend.
Akersloot en Alkmaardermeer
Nu is er toch weer een ‘De 12’, in dit geval van Schouwendam (alle afleveringen staan dinsdag op Videoland). Wat bleef: een kleine gemeenschap, iets mysterieus met twaalf inwoners en puzzelstukjes om gek van te worden. Verder is het verhaal nieuw. Oldenheim was in werkelijkheid Harmelen, het Schouwendam van nu is vooral het Noord-Hollandse Akersloot aan het Alkmaardermeer. De cast? Compleet anders. Onder meer Gijs Naber, Huub Stapel, Fockeline Ouwerkerk, Benja Bruijning, Meral Polat, Matthijs van De Sande Bakhuyzen, Carine Crutzen, Joop Keesmaat, Eva Laurenssen, Annelies Appelhof, Maarten Heijmans en Hajo Bruins zijn te zien.
Tien van de acteurs zijn op vrijdagmorgen naar het Mediapark in Hilversum gekomen. Behalve een gezellige reünie, wordt er ook gesproken met de pers. Dat gaat op een bijzondere manier, want de tien worden verdeeld over vier tafels. Journalisten schuiven aan en snel weer af, alsof er speeddates worden gehouden. ‘Verhoortafel’, is er echter op het meubilair geplakt. Op de tafels liggen mappen met de woorden Cold Case. Daarin een opsporingsvel met foto’s van twee vermiste kinderen.
Tieners verdwenen
Daar draait het namelijk allemaal om in De 12 van Schouwendam. Een kwart eeuw geleden zijn de tieners Alice Drost en Olaf Witte van een feestje weggewandeld en nooit meer teruggekeerd. De vaders (Huub Stapel, voor het eerst als acteur achter een rollator lopend en Joop Keesmaat) hebben er op hun eigen manier een trauma aan overgehouden, net als Alice’ zus (Fockeline Ouwerkerk). Hoofdrolspeler is Gijs Naber, die na een kwart eeuw naar Schouwendam komt. Hij is gevonden op een Poolse akker, heeft sieraden met de namen Alice en Olaf en denkt na een speurtocht op Google dat hij de verdwenen tiener moet zijn. Verzin het maar eens. Dit puzzeltje wordt echter een viersterrenpuzzel. Na de komst van de vermeende Olaf verdwijnen dorpsbewoners, er vallen doden en de zaak wordt groter en groter. De paranoia slaat in Schouwendam volledig toe. Puzzelen maar!
„Of ik ben wie ik ben is natuurlijk de drive van de hele serie. Dat is het spannende eraan”, zegt Gijs Naber, die eerder onder meer schitterde als Willem Holleeder in Judas. „Ik vind het mooi dat onder elk, echt elk personage haast dreigend een geschiedenis sluimert. Dat maakt het voor de kijker heerlijk om te puzzelen en voor ons acteurs prachtig om te spelen. De spanningsopbouw is te gek. Die spanning moeten we in het spel houden, dat is een gevecht op de set.” Zijn collega Carine Crutzen, die als rechercheur de puzzel moet oplossen: „De productie heeft het script van de laatste aflevering lang bij ons weggehouden. Voor de acteurs was dat heel leuk. Het is al best lastig, want we namen natuurlijk niet chronologisch op. ‘Oh wacht, dit is aflevering zes’, schoot me dan te binnen. ‘De 12’ is geen psychologisch drama, maar een echte who dunnit.” Naber: „Bij elke aflevering denk je: hij of zij heeft het gedaan.”
Cluedo-puzzel
De 12 van Schouwendam is zo’n serie waarbij je dus meteen de volgende aflevering wilt zien. Of nog meer dan dat, denkt Naber. „Als je de moeite neemt het later nog eens terug te kijken, dan kun je met de wetenschap die je hebt meer dingen ontdekken. Heel tof.” Alle types en de beelden van het dorp, maken ‘De 12’ wat de twee acteurs betreft heel herkenbaar. Naber: „Iedereen heeft wel iets met een type. Daarmee wordt het zo’n cluedo-puzzel met een rijke vrouw, de butler, de valse baron of wie dan ook.” Crutzen: „En verschillende huizen, locaties en milieus.” Het moet onwaarschijnlijk zijn wat er met zo’n dorp gebeurt, mocht dit werkelijkheid zijn. Denk aan hoe heel Nederland in rep en roer was bij de verdwijning en uiteindelijk vreselijke moord op Anne Faber. Naber: „Door de moorden in Schouwendam worden oude wonden opengereten. Iedereen leunt op een wond. Die blijft lang dicht en heeft de tand des tijds doorstaan. Maar als iemand hem openpoert, gaat er een virus rond en wijst iedereen naar elkaar.”
Alleen Videoland erg?
De 12 van Schouwendam is alleen bij streamingdienst Video-land te zien (al wel verkocht aan Japan, India, Nepal en de VS trouwens). Vinden acteurs dat jammer? „Nee”, zegt Huub Stapel. „Waar het om gaat is dat De 12 met zorg gemaakt is, dat er tijd, geld en energie in is gestoken. In z’n algemeenheid wil ik zeggen dat omroepen en producenten zich dat moeten realiseren. Bij series als Goede Tijden, Slechte Tijden wordt één aflevering per dag opgenomen. Dat werkt niet kwaliteitsbevorderend. Voor ons acteurs is De 12 alleen maar goed.”