Erik Jonk Entertainment 16 apr 2018, 04:00

Leestijd: 5 minuten

Jan Kooijman: Depressieve jongeren zeer openhartig

Metro volgt deze maand de True Selfie-weken van de publieke omroep. Deze aflevering: #jesuisdepri. Vanaf maandagavond (vier afleveringen, wekelijks om 21.20 uur bij KRO-NCRV op NPO 3) volgt Jan Kooijman vijf jongeren met een depressie een half jaar lang. De tv-maker, acteur en danser houdt indringende gesprekken waarbij de jongeren en hun omgeving openhartig vertellen over de oorzaken van hun ziekte, het intense gevoel van ongelukkig zijn, de angst voor of verlangen naar suïcide en de worsteling om uit hun depressie te komen. #jesuisdepri probeert depressie onder jongeren bespreekbaar te maken en meer begrip te creëren voor jongeren die aan deze ziekte lijden.

Kooijman heeft drukke draaidagen, maar vertelt Metro vanuit de auto – handsfree uiteraard – zo’n enige hapering het verhaal over zijn programma. Hij lijkt er nog middenin te zitten.

Deprestival

Heb je de andere thema-programma’s True Selfie en Tweestrijd ook bekeken?

Nee, ik ben eerlijk gezegd alleen maar aan het werk momenteel. Maar ik ga het nog wel doen, want ik werk op 7 mei ook mee aan het Deprestival, als afsluiter van de True Selfie-weken. Ik ben uiteraard reuzebenieuwd wat collega’s gemaakt hebben.

Wat ga jij ons met #jesuisdepri laten zien?

Ik volg vijf jongeren, vier meiden en een jongen, die allemaal kampen of kampten met een depressie. We laten zien wat voor impact depressiviteit heeft op iemands leven, maar ook op het leven van mensen in de omgeving. De mensen om wie je geeft. Je ziet belangrijke dingen die in die levens gebeuren. Zo wordt iemand opgenomen, een ander komt net uit een kliniek of krijgt voor het eerst medicatie of therapie. Eigenlijk krijg je een beetje inzicht in hoe het is om een depressie te hebben.

Je behandelt verschillende thema’s?

Nou, het is meer dat de vijf allemaal in een ander stadium van een depressie zitten en daarbij horen verschillende thema’s. Eén aflevering wordt er stilgestaan bij de omgeving waarover ik net sprak. Hoe kan die omgeving het beste reageren? En andere aflevering gaat over behandelingswijzen, dus wat werkt voor wie. Moeten mensen met een depressie altijd aan de medicatie of juist niet en wat is het effect van medicatie? De gesprekken met de mensen worden doorsneden met duiding en adviezen van deskundigen. We hebben een hoogleraar, een psychiater en een psychologe die aan de hand van mijn gesprekken met de jongeren vertellen waarom bepaalde dingen zo gaan of zo zijn.

Veel met drones gewerkt

In True Selfie filmen de jongeren zichzelf, in Tweestrijd worden jongeren met suïcidale gedachten gekoppeld aan ongeneeslijk zieke mensen. Heb jij ook een bepaalde vorm?

Nee, wij hebben erg gestileerd gedraaid en het erg mooi in beeld gebracht, vind ik. Ik wist dat True Selfie veel met door de jongeren gemaakt beeld ging werken. Als je meerdere programma’s over depressiviteit onder jongeren binnen een maand maakt, dan moet je proberen verschillende vormen te zoeken. Voor #jesuisdepri hebben we bijna filmisch gedraaid en bijvoorbeeld veel met drones gewerkt. Ik heb al veel programma’s gemaakt over mensen met geestelijke problematiek. Bijvoorbeeld over mensen in een tbs-kliniek en personen met dwangstoornissen. Wat ik geleerd heb in dat proces, is dat je telkens moet zoeken naar ideeën die het visueel maken. De programma’s gaan tenslotte over dingen die in je hoofd spelen. Ik denk dat dat bij #jesuisdepri heel goed gelukt is.

De jongeren doen ook mee aan een foto-expositie hè?

Ja, Rosemary Dekker is een jonge fotografe van de Fotovakschool, die zelf een depressie heeft gehad. Zij is erg vervlochten met het onderwerp. Rosemary besloot een expositie te maken over jongeren die met een depressie kampen. Zij legt de jongeren vast op een bepaald punt van hun depressie. Daar doen alle vijf de jongeren van #jesuisdepri aan mee.

Het eindresultaat van de foto’s zie je hieronder.

Niet voor de kijkcijfers

Hoe belangrijk vind je het dat verschillende omroepen binnen de NPO het thema depressie behandelen?

Ik vind dat heel goed. Het is niet een onderwerp dat je zegt ‘goh, we gaan eens even gezellig televisiekijken met een bak popcorn op schoot’. Maar het is gewoon belangrijk dat er aandacht aan het onderwerp wordt geschonken. Juist voor de NPO is het belangrijk zullen thema’s vast te pakken en daar een serie van te maken, of in dit geval zelfs een hele themamaand. Depressiviteit speelt in de maatschappij, het houdt veel jongeren bezig (drie op de tien tussen 16 en 34 jaar, red.). Ik vind het prijzenswaardig van de NPO, want je weet van tevoren dat dit niet de programma’s zijn die gaan over kijkcijfers of marktaandeel. Het gaat over bewustwording.

Heb je depressiviteit zelf meegemaakt, bijvoorbeeld in je omgeving?

Ik denk dat er niemand is die niet iemand kent die zich weleens heel erg naar voelt, depressief is of een angststoornis heeft gehad. Eén van mijn beste vrienden heeft een depressie gehad, weliswaar voor de tijd dat ik hem leerde kennen. Ik ken hem dus niet als depressief en kan me er bij hem gek genoeg ook helemaal niets bij voorstellen. In de aanloop van #jesuisdepri heb ik het er veel met hem over gehad. Ook omdat ik er zelf, gelukkig, nooit ervaring mee heb gehad.

Momenten van kwetsbaarheid

Hoe was het om met de jongeren te werken?

Het zijn hele fijne mensen en ik vind het sowieso leuk om voor mijn programma’s met mensen te werken. Ik ben heel nieuwsgierig op allerlei vlakken, maar zeker als het op mensen aan komt. Ik vind het bijzonder dat ik zo ben toegelaten in hun leven, ook op momenten dat ze kwetsbaar waren en niet goed in hun vel staken. Het was een ingewikkeld, maar ook fijn draaiproces.

Zijn de vijf openhartig?

Zeker, heel openhartig. Niet alleen de jongeren, maar ook hun familie. Het gaat over zaken als niet meer willen leven, dat vind ik zó persoonlijk. Toch heb ik daar zeer openhartige gesprekken over gevoerd. Waarom is dat en dat hoe voelt dat? Nogmaals vind ik dat bijzonder. De jongeren hebben echter allemaal een missie: het taboe rond depressiviteit doorbreken. Zij willen dat wegnemen en het stigma verminderen. Prijzenswaardig hoor, dapper. Ik heb met veel respect met ze gesproken.