Johan van Boven Entertainment 19 apr 2018, 05:23

Leestijd: 6 minuten

Dit is de man achter de stem van Ik Vertrek

‘In Ik Vertrek volgen we Nederlanders die op het punt staan te emigreren.’ Liefhebbers van het populaire avrotros-programma zitten handenwrijvend voor de buis als ze dat zinnetje horen. Zodra de voiceover die woorden heeft uitgesproken, weten ze: nu kan het feest beginnen. Maar wie is de man achter deze stem? Metro ging op bezoek bij de 49-jarige radio-dj Edwin Diergaarde.

Toen je je net aan mij voorstelde had ik niet gelijk zoiets van: ja, dat is de stem van Ik Vertrek!
Dat zou kunnen. Als ik teksten inspreek, zet ik een bepaalde toon neer. Ook bij Ik Vertrek. Op Radio 10 klink ik ook nèt iets anders dan in het dagelijks leven. Maar ik neem aan dat je wel iets van herkenning hebt, nu we wat langer met elkaar praten?

Zeker, de intonatie is heel herkenbaar. Jij bent al vanaf het begin van Ik Vertrek in 2005 de voiceover van het programma. Werd je simpelweg voor de klus gevraagd?
Ja, ik werkte bij de Tros – dat nu avrotros heet – en ze vroegen of ik teksten voor Ik Vertrek wilde inspreken. Ik vind dat net zo leuk als radio maken, dus ik ben na het lezen van het script direct begonnen.

Had je gelijk in de gaten dat het programma een hit zou worden?
Nee, daar had ik geen idee van. Ik denk dat niemand had gedacht dat er meer dan een miljoen mensen naar zouden kijken, met soms zelfs uitschieters naar 1,7 miljoen. Tijdens het eerste seizoen moesten de mensen het natuurlijk nog ontdekken, maar daarna schoten de kijkcijfers al snel omhoog.

Vind je het programma zelf eigenlijk leuk?
Heel leuk. Ik verbaas me er elke keer weer over hoe mensen op pad gaan zonder zich heel goed voor te bereiden en in situaties terechtkomen die je als kijker van tevoren ziet aankomen. Als je ergens naartoe verhuist om een eigen zaak te beginnen, mag je op z’n minst verwachten dat je de taal spreekt. Maar dat is vaak niet het geval. Ze kunnen dan niet eens de loodgieter bellen als de wc is verstopt. Ongelooflijk.

Hoe gaat het inspreken van een aflevering in z’n werk?
Van de eindredacteur krijg ik de teksten, die voor mij zijn geschreven. In grote lijnen moet ik mij daaraan houden, maar als een zin op een andere manier makkelijker is uit te spreken, dan is dat geen probleem. Tijdens het inspreken zie ik niet de hele aflevering. Ik spring van tijdcode naar tijdcode. Meestal heb ik vijftien tot twintig seconden voor mijn regeltjes tekst en als ik die heb ingesproken ga ik door naar mijn volgende bijdrage. Mensen zeggen wel eens: dat ene moment was mooi he? Maar dan heb ik dat helemaal niet meegekregen, omdat ik de aflevering niet helemaal heb gezien. Het komt voor dat de eindredacteur zegt: deze scene moet je écht even zien om er het goede gevoel bij te krijgen.

Maar op tv kijk je toch wel naar je eigen programma?
Als ik eraan denk wel. En als ik overal lees dat het weer een legendarische uitzending was, dan kijk ik het terug. Ik moet dat uiteraard ook doen om te horen hoe ik het doe. Of de stijl nog goed is, bijvoorbeeld.

Wat is jouw stijl?
Dat vind ik heel moeilijk om te beschrijven. Ik praat heel rustig en dat past blijkbaar goed bij slow-tv á la Ik Vertrek. Mijn stijl is altijd hetzelfde, maar er zijn zo ongelooflijk veel manieren om een zin in te spreken. Daarin probeer ik af en toe wel eens wat dingetjes uit, maar daar merken de kijkers niets van, want het verhaal blijft hetzelfde.

De cynische ondertoon is ook een belangrijk kenmerk, toch?
Maar het moet niet tè cynisch zijn, want het is niet de bedoeling om de mensen voor paal te zetten. Het is de kunst om daarin de juiste middenweg te vinden. Bij de eerste briefing kreeg ik niet mee dat ik af en toe cynisch moest klinken, dat is er een beetje ingeslopen. Dat komt voornamelijk omdat de situaties zich daar heel erg voor lenen.

Moet je vaak dingen overdoen?
De zin ‘In Ik Vertrek volgen we Nederlanders…’ gaat na meer dan 150 afleveringen meestal wel in één keer goed, haha. Namen van onbekende dorpjes zijn soms wat lastig. En ik heb lange tijd moeite gehad met het Franse woord Chambre d’hôte, dat ik heel vaak heb moeten gebruiken. Ik wilde het niet op een al te overdreven Franse manier uitspreken, maar toch de juiste uitspraak hanteren. Dat is verreweg het moeilijkste woord in al die jaren Ik Vertrek.

Wat zijn jouw favoriete afleveringen?
Theo en Jolanda die naar Gambia gingen om een pannenkoekenrestaurant te beginnen. Best gewaagd, want in Gambia hadden ze nog nooit van pannenkoeken gehoord. Na de uitzending brak de noodtoestand uit in Gambia en toen werden Theo en Jolanda benaderd door actualiteitenrubrieken om verslag te doen. En natuurlijk de aflevering waarin Sjaak en Irma naar Hongarije vertrekken. Briljant! Ze waren nog nooit in het land geweest, maar op internet hadden ze een boerderijtje gezien en dat vervolgens via de telefoon gekocht. Eenmaal in Hongarije bleek het toch allemaal iets minder fraai te zijn dan ze hadden verwacht. Het contract dat ze ondertekenden was opgesteld in het Hongaars, dus ze hadden geen idee waar ze hun krabbel onder zetten. Dat zijn sublieme afleveringen. Er werd mij zelfs gevraagd of we acteurs hadden ingehuurd, maar dat was uiteraard niet het geval.

Is het voor jou minder leuk als het heel goed gaat met de mensen die emigreren?
Vooral voor de kijkers. Volg op Twitter de hashtag #ikvertrek maar eens. Mensen willen gewoon dat het in de soep loopt. Leedvermaak is het succes van het programma.

Dat is ergens ook best treurig; meer dan een miljoen kijkers hopen dat anderen op hun bek gaan.
Maar de kijkers hebben ook een vorm van respect voor de mensen die vertrekken. Zelf hebben ze misschien ook wel een droom om ooit ergens anders iets op te bouwen. Maar op het moment dat het misgaat bij anderen is dat blijkbaar extra leuk.

Jouw stem is ook onderdeel van het succes, toch?
Dat weet ik niet hoor. Ik kan me niet voorstellen dat niemand anders dit niet zou kunnen doen. In 2014/2015 moest ik een seizoen overslaan, omdat ik een hersenbloeding had gehad. Toen heeft collega-dj Daniël Dekker het overgenomen. Gelukkig had het verder geen nadelige gevolgen voor mij, dus ben ik er na mijn revalidatie weer mee doorgegaan.

Vind je het niet jammer dat bijna niemand weet wie er achter dé stem van Ik Vertrek zit?
Nee, het is misschien juist wel de kracht dat mensen zich daar niet bewust van zijn. Op verjaardagen herkennen ze soms mijn stem en als we bij Radio 10 een stagiaire hebben, zegt die ook wel eens: hey, jij bent de stem van Ik Vertrek!

Heb je er zelf ooit aan gedacht om te emigreren?
Het lijkt me best lekker om over een paar jaar op Ibiza te wonen. Maar dan moet ik eerst Spaans leren en me goed voorbereiden.

En dan open je een camping?
Misschien een leuke strandtent ofzo.

Mag de cameraploeg van Ik Vertrek je dan volgen?
Haha, dat zou wel heel grappig zijn. Afgesproken! Maar dan spreek ik die aflevering niet zelf in. ‘In Ik Vertrek volgen we mezelf…’ Nee, laten we dat maar niet doen.