Mario Wisse Entertainment 11 mrt 2018, 11:22

Leestijd: 3 minuten

Thomas recenseert het boekenweekgeschenk

Elke twee weken schrijft Thomas Heerma van Voss, zelf ook schrijver, voor Metro over pas verschenen boeken. Deze week zijn dat het Boekenweekgeschenk van de hand van Griet op de Beeck en het Boekenweekessay van Jan Terlouw. De 83ste editie van de Boekenweek vindt plaats van zaterdag 10 maart tot en met zondag 18 maart en heeft Natuur als thema.

Griet op de Beeck – Gezien de feiten

‘Zo kon leven dus ook,’ denkt hoofdpersonage Olivia in Gezien de feiten. Het is een van de kernzinnen uit het nieuwe boekenweekgeschenk. De 71-jarige Olivia wordt na 49 jaar huwelijk vrij plotseling weduwe, en nog tijdens de uitvaart van haar Ludo betrapt ze zichzelf op iets wat ze niet zag aankomen: opluchting. Een mooi, schrijnend uitgangspunt. En de opmaat voor een drastische koerswijziging. Olivia breekt niet alleen met haar te beklemmende gewoontes, ze wordt opeens ook ondernemender, en gaat zelfs lesgeven in een niet nader genoemd, hulpbehoevend Afrikaans land. Waar ze, hoe kan het ook anders, het soort liefde ontdekt dat ze eigenlijk nooit heeft ervaren: heftig en allesoverheersend.

De vrijgevochten vrouw, daar draait het vaak om bij de Vlaamse bestsellerauteur Griet op de Beeck (1973). Het moeizame aan Gezien de feiten is alleen dat het allemaal wel erg snel gaat. De scènes zijn hapklaar gemaakt voor een massapubliek, maar voor je goed en wel voelt dat Olivia aan de andere kant van de wereld zit, keert ze alweer terug. En ook daarna ligt het tempo moordend hoog. Zoals wel vaker serveert Op de Beeck de voornaamste gevoelens intussen nogal expliciet, soms ronduit pathetisch, alleen brengt het Olivia nauwelijks dichterbij: ‘Ze wilde het en ze wilde het niet.’ ‘Ze was een wolk die niet kon stoppen met regenen.’ Tja. Trouwe Griet-fans zullen dit geschenk ongetwijfeld met genoegen lezen, maar bij mij bleef toch het gevoel hangen: dit is een roman die werd samengeperst tot novelleformaat, en het verhaal eindigt voor het echt tot leven is gekomen.

Jan Terlouw – Natuurlijk

Volgens velen was een van de hoogtepunten van het afgelopen televisieseizoen: de bevlogen monoloog die oud-politicus en kinderboekenschrijver Jan Terlouw (1931) hield over de opwarming van de aarde. In grote lijnen is dit boekenweekessay Natuurlijk een uitgebreide versie van die toespraak. Terlouw hanteert de grote greep, de geschiedenis van de wereld komt in vogelvlucht voorbij, beginnend bij de oerknal. En nooit was de situatie zo alarmerend als nu, aldus Terlouw. ‘Wij mensen zijn de aarde aan het verwoesten.’ Want hoewel duurzame oplossingen binnen handbereik zijn, blijft het milieuprobleem voor de doorsnee burger abstract. Ver weg. En dus voelt bijna niemand zich geroepen echt iets ertegen te doen.

Sommige vervolgvragen of kanttekeningen gaat Terlouw in dit essay uit de weg, maar daar bieden deze zestig pagina’s ook geen ruimte voor. Dit is vooral een compacte beschouwing over een zeer wezenlijk probleem. En tegelijkertijd een oproep: wij, mensen, moeten iets doen, dit kan niet langer goed gaan. Hebben we dat vaker gehoord? Zeker. Heel origineel is Natuurlijk dan ook niet, maar de alarmerende boodschap staat voorop. En die moet blijkbaar keer op keer herhaald worden, want als de laatste jaren iets hebben aangetoond, is het dat een wetenschappelijk verhaal over toekomstige gevaren amper leidt tot handelen – terwijl er beslist iets moet gebeuren, dat onderstreept Natuurlijk eens te meer.