Constance van Amstel Entertainment 27 mrt 2018, 05:09

Leestijd: 4 minuten

André Kuipers maakt zich zorgen over de aarde

Interview. Onze beroemdste astronaut André Kuipers maakt zich grote zorgen over de staat van onze planeet. ‘Aarde is een ruimteschip met beperkte voorraden.’

In de nieuwe reeks One Strange Rock laat National Geographic de aarde vanuit de ruimte zien. Hoe de planeet ademt, zich beschermt tegen de zon en ander kosmisch geweld, leven creëert en vernietigt; het komt allemaal voorbij. Metro sprak daarom met André Kuipers, onze beroemdste ruimtevaarder die niet alleen 203 dagen in space doorbracht, maar ook als geen ander kan vertellen dat we zuinig moeten zijn met de planeet waarvoor hij ooit astronaut is geworden.

One Strange Rock noemt aarde de meest vreemde plek van het heelal. Is dat ook zo?

Dat weten we natuurlijk niet. De vraag is ook: wat is vreemd? Het is namelijk wel een heel bijzóndere planeet, in die zin dat hier leven ontstaan is. Op alle andere planeten in ons zonnestelsel is dat hoogstwaarschijnlijk nooit gelukt omdat het óf giftige gasreuzen zijn of veel te hete rotsblokken. En misschien is er ergens wel ook leven, maar we hebben er in ieder geval nog steeds geen bewijs voor.

Weet u nog wat u dacht toen u de aarde voor het eerst zag vanuit de ruimte?

Jazeker. De aarde kunnen zien vanuit de ruimte was voor mij de belangrijkste drijfveer om astronaut te worden. Wat me meteen opviel was die dunne dampkring, wat onze aarde heel kwetsbaar maakt. Als je recht naar de aarde kijkt, is de planeet heel majestueus, net een schilderij. Maar kijk je erlangs, dan verschrompelt het in niets meer dan een cel met een heel dun membraantje eromheen. Ik werd claustrofobisch voor onze eigen planeet. Het besef van dat we op een heel mooi, maar ook kwetsbaar bolletje leven kwam toen pas goed binnen.

Maakt u zich zorgen?

Ja, zeker. De aarde kan je zien als een ruimteschip met beperkte voorraden. Het is prima om de aarde te gebruiken, maar zorg voor hersteltijd zodat je volgend jaar ook nog wat hebt te oogsten. Een goede boer put zijn land ook niet uit, maar geeft het af en toe rust. Dat geven we aarde niet. Mensen denken: ach, genoeg lucht, genoeg grond, na mij de zondvloed. Maar we zijn afhankelijk van aarde, dat besef moet nu wel komen.

Wilt u soms niet heel boos worden omdat het allemaal zo langzaam gaat?

Ja, maar dat moet je juist niet doen. Mensen houden niet van opgeheven vingertjes, het werkt niet. Wat je moet doen is ze overtuigen en daarna zelf een beslissing laten nemen. Misschien dat ze dan zelf denken van hé, ik zou wel wat minder vlees kunnen eten. Als iedereen zo wil leven zoals we in Nederland doen, dan heb je drie aardbollen nodig. En vijf zoals in Amerika. Ik geloof daarom sterk in nieuwe technologieën om oplossingen te vinden voor veel problemen waarmee we ons geconfronteerd zien.

Is de politiek niks voor u?

Ik wil me als astronaut neutraal opstellen. Ik kan me daarom niet verbinden aan een politieke partij. De rol van de ruimtevaart is vooral bewustwording creëren. Wij kunnen vanuit de ruimte zien wat er aan de hand is en dat in kaart brengen. We moeten het meten en bewijzen. Ontbossing, opwarming van de aarde; je kan er pas wat mee als je er bewijs voor hebt. En zelfs dan blijven we afhankelijk van politici die wetenschappelijk bewijs moeten willen aannemen. Tegenwoordig wordt wetenschappelijke kennis door sommigen gezien als ‘ook maar een mening’. Dat is geen mooie ontwikkeling.

Je hoort weleens: als je aarde op is, gaan we toch gewoon naar Mars. Kan dat?

Dat is geen oplossing voor onze problemen. Ten eerste zou je dan nu al iedere dag 200.000 mensen naar Mars moeten lanceren om de wereldbevolking niet verder te laten groeien en ten tweede is er niets op Mars dat ons in staat stelt om er te leven. Er is geen zuurstof, geen water, het is er koud en er is geen magneetveld. Los van de enorme afstand, het kost negen maanden om er te komen, kun je er dus niet even snel een kolonie stichten.

Tot slot, op welke vraag wilt u per se een antwoord voor u er ooit niet meer bent?

Wat ik het liefst nog zou horen, is bewijs van buitenaards leven. Dat heeft ook te maken het feit dat het voor mij ooit begonnen is met sciencefictionboekjes waarin het krioelde van buitenaards leven. Elke wetenschapper verwacht het, maar er is geen bewijs. En wetenschap is bewijs vinden, herhalen, voorspellen en constant checken of het nog steeds klopt. En het hoeft van mij niet eens intelligent leven te zijn, primitief leven telt voor mij evenzeer.

One Strange Rock is vanaf 28 maart om 21.00 uur wekelijks te zien bij National Geographic.