Erik Jonk Entertainment 24 jul 2017, 09:54

Leestijd: 6 minuten

Hoe het zit met de vragen van De Slimste Mens

De wereld achter de 12.000 vragen in tien seizoenen De Slimste Mens. De baas der vragen legt uit.

3-6-9 (open vragen), open deur (‘wat weet jij van’, vragen gesteld door BN’ers), de puzzel (verbanden zoeken aan de hand van vier trefwoorden), de galerij (acht afbeeldingen met een overkoepelend thema) en het collectief geheugen (vijf trefwoorden zoeken bij een beeldfragment). Die standaard gegevens, samen met de grappige tweestrijd tussen presentator Philip Freriks en brommend jurylid Maarten van Rossem, maken de kwis De Slimste Mens tot een succesvol concept. Wat heet, de KRO-NCRV gaat maandag 24 juli het tiende seizoen in met haast gegarandeerde kijkcijfers van rond de anderhalf miljoen en net zoveel app-spelers.

Zevende keer

Hoe gaat dat met het bedenken van al die vragen eigenlijk? Na de komende editie staat de vragen- en antwoordenteller op 12.000 (!). Baas der vragen is eindredacteur Harm Jan Kinkhorst. De man die als freelancer namens producent Sky High TV zijn zevende Slimste Mens-seizoen draait, over het spel der kennisvragen.

Hoe werd je eindredacteur?

Ik keek veel naar het programma en er was een vacature. Ik dacht ‘best leuk om een seizoen te doen’, maar ik vond het zo leuk dat ik niet meer ben weggegaan.

Hoeveel vragenbedenkers zijn er?

Zeven in totaal voor 1200 vragen per editie.

Krakkemikkige database

Zijn jullie weleens betrapt op een vraag die al eerder gesteld was?

Nee! Godzijdank hebben we een goede database. Eerst bestond die uit worddocumenten, toen een wat krakkemikkige database. De Belgen, die De Slimste Mens al langer maken, hadden een geavanceerde database ontwikkeld. Die hebben wij kunnen overnemen. Iedereen die een vraag bedenkt kan in de database zien of zijn vraag origineel is of dat hij die origineel kan maken. Parijs kan een antwoord zijn in de puzzel, maar bij ‘wat weet jij van Parijs?’ heb je een heel ander verhaal.

Worden er vragen met de Belgen uitgewisseld?

Na een seizoen krijgen we inzage in elkaars database. Eerst dacht ik ‘handig!’. Zo krijg ik een paar honderd vragen gratis en zonder moeite. In de praktijk blijken de vragen van de zuiderburen erg gericht op België. Bekende Belgen zijn geen bekende Nederlanders, we kennen de Belgische politici en sporters niet… dus nee, het werkt niet. De Belgen hebben ook een afslag begonnen. We begonnen allebei als kenniskwis met een knipoog. Wij zijn nu wat serieuzer en inhoudelijker, de Belgen zitten de laatste jaren wat meer op de humor met vragen als ‘doe het geluid na van’.

Nice to know

Hoe kan ik vragenbedenker worden?

Je moet een zeer brede algemene ontwikkeling en fantasie hebben. Bij vragen waarop maar één antwoord mogelijk is, moet je kunnen inschatten of ze leuk zijn voor televisie. Je hebt need to know en nice to know. Wie de premier van Nederland is, moet je natuurlijk weten. Maar vraag ik je wie de premier in 1932 was, dan is het geen schande als je het niet weet. Bij die vraag is het antwoord minder leuk om te horen en is het geen goeie vraag.

Zitten de zeven vragenbedenkers om een grote tafel en hup, daar gaan we?

Nee, nee. Voor elke categorie hebben we één of twee vragenmakers. Zij werken redelijk los van elkaar. Zo levert iemand honderd puzzels in, negentig voor de dertig afleveringen en tien reservepuzzels. Twee andere redacteuren zijn fulltime bezig met de foto’s uit de galerijronde, een ander continu met de filmpjes. De redacteuren die open deur-vragen bedenken, regelen ook de BN’ers die ze stellen en de kandidaten voor de show. Ik houd onder meer in de gaten of bijvoorbeeld een 3-6-9-vraag ook niet in de open deur-ronde of in een filmpje voorkomt en of de vragen goed zijn of niet.

Thuis meespelen

Hebben jullie een definitie van een goeie vraag?

Bij de open vragen gaat het zoals gezegd om need to know ten opzichte van nice to know. Van de associatievragen vind ik dat we ervan uit moeten gaan dat kandidaten drie of vier van de vijf antwoorden zouden moeten kunnen weten. Vijf dingen over Parijs bedenken is goed te doen, bij een minder bekende stad als Lissabon wordt dat een stuk lastiger. Drie of vier trefwoorden moeten dus haalbaar zijn. Zo hebben ook de mensen thuis het idee dat zij kunnen meespelen en blijven zij de hele uitzending kijken.

Bedenken jullie vragen waarbij je weet dat jurylid Van Rossem daar op zijn kenmerkende wijze in zal gaan?

Dat gebeurt wel ja, maar Maarten komt vooral met dingen die wij vooraf niet kunnen bevroeden. Zij kennis is zo breed, dat hij weinig nodig heeft om hem te enthousiasmeren.

Als je een vraag voorgelegd krijgt, kijk je dan eerst of je het antwoord zelf weet?

De antwoorden staan er altijd al bij, haha. Ik bekijk meer of het een acceptabel onderdeel van de algemene kennis is of niet. Scheikundevragen zijn voor sommige mensen gesneden koek, voor velen echter onmogelijk een antwoord te weten. We leggen de vragen ook voor aan testpanels, dat zijn enthousiaste spelers van de app. Zo voorkomen we dat we in een tunnelvisie belanden. De antwoorden die de testers geven tellen zeker mee.

Heeft de baas der vragen nog nieuws?

Je wilt een primeur? Die heb ik. Het willekeurige kopje waar Maarten van Rossem altijd uit drinkt is vanaf volgende week vervangen door een vaste mok. Ik ben de slimste staat erop.

Wat, waar, wanneer?

• De kenniskwis begint maandag 24 juli aan het tiende KRO-NCRV-seizoen.

• Aantal afleveringen: 30 met telkens drie ‘prominente Nederlanders’.

• Eerste 3 kandidaten: 3FM-dj Domien Verschuuren, Braboneger / cabaretier Steven Brunswijk en Margrietcolumniste Marjan van den Berg.

• Andere kandidaten onder meer: Jochem van Gelder, Jon van Eerd, Brainpower en Daphne Koster.

• Laatste 3 slimmeriken: Klaas Dijkhoff, George van Houts, Eric Smit.

• Uitzending: Dagelijks om 20.25 uur op NPO 2.

De Slimste Metro-mens

Denk jij de Slimste Metro-mens te zijn? Speel dan de volgende vijf vragen. Niet googlen hè!? Onder de foto van vraag 5 vind je de antwoorden.

1 Welke drank drinkt Maarten van Rossem dagelijks in zijn jurystoel?

A Thee

B Koffie

C Bier

2 Wie was de eerste Slimste Mens bij de KRO-NCRV?

A Art Rooijakkers (foto)

B Owen Schumacher

C Arjen Lubach

3 Wie was de eerste presentator?

A Linda de Mol (foto)

B Martijn Krabbé

C Philip Freriks

4 Eenmaal werd De Slimste Mens niet uitgezonden. Wanneer?

A Bij het overlijden van prins Claus (foto)

B Op de dag van de ramp met de MH17

C Bij de aanslagen in Parijs

5 Hoeveel vrouwen haalden in tien seizoenen KRO-NCRV de tweede plaats?

A Nul

B Een (Nynke de Jong, foto)

C Twee (Nynke de Jong en Hiske Versprille)

De antwoorden: 1. B 2. C 3. A 4. B 5. C