Erik Jonk Entertainment 17 mei 2016, 06:36

Leestijd: 7 minuten

Diepe buiging deskundigen voor Soldaat van Oranje

Deskundigen over het onwaarschijnlijke succes van de musical Soldaat van Oranje. Want: op een voormalige vliegbasis in Katwijk in een landje van 17 miljoen inwoners, zijn nu 2 miljoen bezoekers afgekomen. Dat had niemand bij het begin van Soldaat van Oranje – De Musical in 2010 durven hopen of verwacht. Die toen nog onwerkelijke mijlpaal is sinds gisteren een feit.

Weer verlengd

Hoe komt dat toch, dat het succes van ‘Soldaat’ nog altijd niet afneemt? Dat elke voorstelling steevast uitverkocht is? Dat het publiek kaarten blijft kopen en als gevolg de musical – nú tot en met december – keer op keer wordt verlengd. En kun je dat afzetten tegen de grote buitenlandse successen waar toeristenmarkten voor, in New York zelfs 67 procent, van de bezoekersaantallen zorgen? Zo is Les Misérables op West End Londen al 31 jaar te zien (Engeland heeft 53 miljoen inwoners) en The Phantom of The Opera op Broadway New York 30 jaar (in de VS wonen 318 miljoen mensen). Deskundigen laten hun licht op het succes schijnen.

Frits Sissing

Frits Sissing, radio- en tv-presentator: „Soldaat van Oranje is het verhaal van een bekende verzetsstrijder over een nog steeds belangrijke en aansprekende periode in de vaderlandse geschiedenis. Daardoor spreekt het een zeer brede doelgroep aan.” Wat Sissing betreft heeft de voorstelling iets toegevoegd aan een avondje musical, dat er nog niet was. Wat in Londen en New York kan, kan daarom ook in de ‘Hollandse polder’. „De locatie – alleen het parkeren op de taxibaan van het vliegveld al! – en draaischijf waardoor je steeds in een andere wereld komt. Dit visuele spektakel zorgt voor fantastische mond-tot-mond-reclame, waardoor je het gevoel krijgt dat je iets hebt gemist als je niet bent geweest.”

Willemijn Verkaik

Musicalster Willemijn Verkaik heeft ervaring met grote successen op Broadway en West End (Wicked). Soldaat van Oranje prijst ze graag bij mensen aan: „Laatst zei ik nog tegen mensen ‘daar móet je heen’. Door het prachtige Nederlandse verhaal komt de Tweede Wereldoorlog heel dichtbij. De combinatie met het spektakel en de TheaterHangaar maakt dat je overweldigd naar buiten komt. Ik denk dat veel mensen vaker dan één keer gaan kijken en ik overweeg zelf ook nog een keer te gaan.”

Mensen geraakt

„Je kunt het succes van Soldaat van Oranje niet zomaar naast buitenlandse successen leggen. Succes kun je niet voorspellen, maar het gebeurt als mensen geraakt worden. Dat kan in New York, Londen en Katwijk. Wat we meemaken bij Soldaat van Oranje noem ik een wonder, maar wel een wonder dat ik begrijp. Omdat de show me overweldigde. En liet huilen.”

Gijs Staverman

Radio-dj en musicalliefhebber Gijs Staverman: „Het succes verklaren kan ik niet. Gelukkig maar, want anders zou iedereen zo’n voorstelling kunnen maken. Toch denk ik dat het komt door het avontuurlijke, vaderlandse verhaal in combinatie met het prachtige theater dat optimaal wordt gebruikt. Je krijgt ‘totaaltheater’ en waar voor je geld. Iedereen die is geweest blijft erover praten.” Staverman vindt het succes misschien nog wel knapper dan grote successen in het buitenland. „Dan heb je het vaak over universele voorstellingen als The Lion King en Beauty and the Beast. Naar Soldaat van Oranje komen bijna alleen maar Nederlanders kijken. Weet je? Ik heb altijd geleerd dat alle energie die je ergens in stopt, een keer terugkomt. Dat heeft men bij Soldaat heel erg goed begrepen.”

Esther Kleuver

Esther Kleuver, theaterspecialist van De Telegraaf: „Kwaliteit verloochent zich niet. Bij Soldaat van Oranje wordt op spectaculaire, doch integere wijze een ontroerend, spannend en nog altijd relevant verhaal verteld op een al even bijzondere locatie. En zijn mensen best bereid daar wat kilometers voor af te leggen.”

„De Nederlandse theaterwereld laat zich lastig vergelijken met die van Broadway of West End. Het systeem is hier totaal anders ingericht en er wordt op een andere manier geprogrammeerd met al die theaters. Als je als producent een eigen vaste locatie hebt, kun je een stuk laten draaien zolang er publiek voor is. En in het geval van Soldaat van Oranje is men zo slim geweest om niet op grote namen in te zetten die na een paar maanden al nieuwe verplichtingen hebben.”

Maxim Bezembinder

Maxim Bezembinder, auteur, regisseur en musicalkenner: „De bron van het succes van Soldaat van Oranje is volgens mij dat het een helden-epos is. Wij Nederlanders houden van helden. Denk maar aan de heroïsche verrichtingen van ‘onze’ sporthelden als Johan Cruijff en Max Verstappen en ‘onze’ ruimteheld André Kuipers. Het zijn mensen met wie we ons willen vereenzelvigen. Dankzij zijn autobiografie geldt dat ook voor verzetsstrijder Erik Hazelhoff Roelfzema.” Al vond hij zelf dat hij helemaal geen held was, ‘je deed het gewoon’.

Bezembinder ziet een wezenlijk verschil tussen ons land en Broadway en West End: „Ik denk dat geen enkele voorstelling het in Nederland moet hebben van toeristen. In Londen en New York ‘moet’ je als toerist een theater bezoeken, in Amsterdam ‘moet’ je naar het van Gogh en het Rijksmuseum, een grachtentocht maken en naar de Wallen. Maar het verhaal dat Soldaat van Oranje te bieden heeft vanaf het moment dat je het voormalig vliegveld bereikt en je over de landingsbaan naar je parkeerplaats rijdt, nodigt uit om er over door te praten. Ik denk dat de mond-tot-mond reclame van Soldaat van Oranje van onmetelijk groot belang is. Dit is een voorstelling die je de volgende dag op je werk nog een keer met al je collega’s bespreekt en dan zal de meest gestelde vraag zijn: hoe ben je in vredesnaam aan kaartjes gekomen?”

Celinde Schoenmaker

Celinde Schoenmaker speelt momenteel de hoofdrol in The Phantom of the Opera in Londen (en eerder in Les Misérables): ,,Naast het belangrijke verhaal is het bij Soldaat van Oranje – De Musical alsof je letterlijk op een filmset bent. Ik probeer het hier in Londen weleens uit te leggen, maar je moet het eigenlijk gewoon zelf zien. Ik kwam in elk geval als trotse Nederlander de TheaterHangaar uit gewandeld. Ik denk dat veel mensen vaker gaan kijken.”

Erik Jonk

Entertainmentjournalist Erik Jonk van Metro: „Ik beloonde Soldaat van Oranje met de hoogste musicalbeoordeling in Metro ooit: vijf sterren en een plus. Juist vanwege de extra beleving (door de draaischijf waarop het publiek langs de scenes draait en de bijzondere locatie). Het succes afzetten tegen Londen en New York is een lastig verhaal, maar de conclusie dat dat succes nog knapper is kan wel worden gemaakt. Geen toerist komt naar Nederland voor een musical, in Amerika en Engeland komen ze daarom júist. Haal dan maar eens veel mensen naar een op het eerste gezicht onmogelijke locatie. Met de mijlpaal van 2 miljoen is dat meer, veel meer dan gelukt.”

Producent Fred Boot

„Het succes heeft veel te maken met de basis, namelijk het verhaal. Met Soldaat van Oranje – De Musical herdenken we de oorlog uit ’40-’45. Mensen zijn heel erg op zoek naar hun persoonlijke historie uit die periode. Bovendien zijn ze gemotiveerd te komen kijken naar wat ze van vrienden en buren hebben gehoord. Eerst willen nieuwe bezoekers weten of die theaterzaal wel echt draait en of de dakota echt is, maar uiteindelijke vallen ze toch voor de inhoud.”

Probleem werd kracht

„De enorme getallen rond Soldaat van Oranje zijn bereikt zonder een toeristenmarkt als in New York en Londen. Van onze 2 miljoen bezoekers is 30 procent al eerder geweest. De bereidheid om naar Katwijk te reizen is gebleken, maar werd aanvankelijk als probleem gezien; door journalisten, maar ook door ons. Inmiddels is de locatie een kracht geworden: dichtbij de snelweg, parkeren voor de deur, alles is laagdrempelig voor een groot publiek. Of onze prestatie knapper is dan grote successen op Broadway en West End is niet van belang. We zijn vooral trots en dankbaar dat het publiek de voorstelling nog steeds zo waardeert en hopen het verhaal van Erik Hazelhoff Roelfzema en zijn vrienden nog aan veel meer mensen te mogen vertellen.