De lach hangt halfstok
Een dikke tien jaar geleden stond op deze plek de vaste vrijdagcolumn van Theo van Gogh. Dit was zijn plekje, ja, dit was het schoffeerhoekje van een charmante klootzak. Hier schreef hij de zinnen die er uiteindelijk voor hebben gezorgd dat iemand anders een punt achter zijn leven wilde zetten. Dit is heilige grond.
Gisteravond, na het naar bed brengen van mijn zoon, kreeg ik een mail van iemand die van mening was dat ik nu toch echt de loopgraven in moest gaan. Voor het vrije woord, voor de bruut uitgegumde cartoonisten, maar vooral voor Theo. ‘Als je in het oude huis van Johan Cruyff gaat wonen, moet je af en toe wel laten zien dat je kunt voetballen,’ schreef de man die zijn mailtje begon met de hartelijke woorden ‘Beste lafbek,’.
De mensen willen oorlog en als je geen oorlog wilt, ben je naïef en schijterig. Een soort collectieve hondsdolheid raast door de straten en over het internet. De messen worden geslepen, de Dr. Martens worden gepoetst en de blinde haat zet alvast zijn zonnebril op. En schreeuw je niet van de daken dat we in oorlog zijn, tja, dan ben je meteen het schoothondje van je eigen angst. ‘Als je angst laat zien, winnen de terroristen!’ Wat winnen ze dan in hemelsnaam? De hele wereld is al verloren, niemand kan dit meer winnen. En als er al iets te winnen valt, hoe gaan we ooit winnen van de humorlozen, de doodgeborenen en de chronisch gekwetsten? Hoe gaan we winnen van een groep die niets te verliezen heeft?
Het was Jan Wolkers die ooit schreef dat medelijden de ergste vijand van de liefde is, maar naar mijn mening is medelijden ook de ergste vijand van haat. Laten we dus medelijden hebben met de humorlozen. Beschimp hun dwaasheid. Lach om de menselijke gebreken van de haatrobot. Dat is satire. Kietel die verdomde schurken dood met vulpotloden en balpoints. En lach. Satire is immers de CliniClown in deze terminaal zieke wereld.
Vanavond, als ik mijn zoon naar bed breng, fluister ik in zijn donzige oortjes dat hij cartoonist of columnist moet worden. We hebben geen profvoetballers, online-influentials, astronauten of terrorisme-experts nodig. Nee, teken en schrijf, want columnisten en cartoonisten zijn het waarheidsserum in het leugenachtig kloppende hart van de beschaving. Alsjeblieft zoon, doe het, want zolang er een potlood is, zijn er nog tekenen van leven.