Wouter van Loon Nieuws 8 mrt 2016, 08:05

Leestijd: 3 minuten

Dit staat er in de deal tussen Turkije en de EU

De Europese Unie en Turkije hebben een principeakkoord gesloten over de aanpak van de vluchtelingenstroom. Dat wil zeggen: ze zijn er op hoofdpunten uit, maar de details moeten nog worden uitgewerkt. Wat hebben de Europese leiders en Turkije afgesproken?

Het overgrote deel van de plannen komt uit de Turkse koker. Premier Ahmet Davutoglu verraste de Europese leiders maandag met concrete voorstellen over hoe de deal eruit zou moeten zien. De leiders van de EU-landen hebben daar lang over vergaderd, en gingen uiteindelijk akkoord. De details zullen op een nieuwe top worden besproken, die voor volgende week gepland staat.

Migranten worden teruggestuurd

Allereerst is afgesproken dat alle migranten die de oversteek van Turkije naar Griekenland maken, worden teruggestuurd. Turkije heeft beloofd dat het die vluchtelingen weer op zal nemen. Op die manier moet de vluchtelingenstroom opdrogen: als de migranten weer worden teruggestuurd, heeft het geen nut om de gevaarlijke oversteek toch te maken en zullen de migranten daar vanzelf mee ophouden, zo is de gedachte.

In ruil daarvoor belooft de EU voor elke Syrische vluchteling die weer naar Turkije wordt teruggestuurd, een andere Syrische vluchteling over te laten komen naar de Europese Unie. In de verklaring van de Europese Unie wordt specifiek gesproken over Syrische vluchtelingen; migranten uit bijvoorbeeld Irak of Afghanistan lijken dus buiten die deal te vallen.

Dit krijgen de Turken terug

Dat is niet het enige. De EU heeft namelijk ook beloofd dat de onderhandelingen met Turkije over lidmaatschap van de Europese Unie worden hervat. Opmerkelijk, want juist terwijl de Europese leiders met Turkije spraken, draaide de Turkse regering een krant de nek om. En juist persvrijheid is één van de voorwaarden om lid te worden van de EU.

Daarnaast wordt eind juni de visumplicht afgeschaft. Op die manier wordt het veel gemakkelijker voor Turkse toeristen om naar lidstaten van de Europese Unie te reizen. Dat is een lang gekoesterde wens. Ook krijgt Turkije 6 miljard euro om de facaliteiten voor vluchtelingen op orde te brengen, in plaats van de eerder afgesproken 3 miljard.

Ten slotte spraken de leiders af om samen de omstandigheden in de relatief veilige gebieden in Syrië te verbeteren. Op die manier zou het aantrekkelijker worden voor Syriërs om in hun eigen land te blijven, terwijl ze toch op een veilige en menselijke lokatie kunnen blijven.

Goede deal?

De details moeten nog worden uitgewerkt, maar de hoofdlijnen staan dus min of meer vast. Is dit nu een goede deal of niet? Voor de Turken wel, zo bepleit Politico. ‘De boodschap van de Turken is duidelijk: Europa heeft Turkije meer nodig dan andersom.’ Volgens het blog geeft de EU een signaal aan Turkije dat het haar democratische principes best aan de kant wil zetten.

Toch zijn leiders als Angela Merkel en Mark Rutte enthousiast over de deal. In de wandelgangen wordt het een doorbraak genoemd. Maar andere leiders, zoals die van Denemarken, lijken veel kritischer te zijn. En, zo waarschuwen analisten, the devil’s in the details. Het is dus maar afwachten of de partijen er volgende week wel uitkomen.